Học tập và làm theo phong cách ứng xử yêu dân, trọng dân, vì dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thực thi công vụ hiện nay

Phong cách ứng xử của Hồ Chí Minh là một bộ phận quan trọng trong di sản vô giá mà Người để lại cho Đảng ta, cho dân tộc ta. Phong cách ứng xử của Người không chỉ là bài học, là chuẩn mực trong xây dựng phong cách ứng xử của người cán bộ cách mạng, mà còn có giá trị thực tiễn to lớn cho việc bồi dưỡng, rèn luyện phong cách ứng xử của cán bộ, công chức và Nhân dân ta hiện nay.

Đã có nhiều ý kiến đánh giá phong cách ứng xử Hồ Chí Minh với nhiều lời ca ngợi khác nhau, nhưng bao trùm nhất là một phong cách ứng xử văn hoá, tinh tế, thấm đượm tính nhân văn, nêu cao tinh thần yêu dân, trọng dân, vì dân.Theo Người: “Đối với tất cả mọi người trong các tầng lớp dân chúng, ta phải có một thái độ mềm dẻo khôn khéo, biết nhân nhượng, biết trọng nhân cách người ta. Trong đó phong cách nêu cao tinh thần “yêu dân, trọng dân, vì dân” là đặc điểm nổi bật, xuyên suốt trong phong cách ứng xử Hồ Chí Minh. Là một yếu tố chủ yếu làm nên sự vĩ đại, sức lôi cuốn và tầm ảnh hưởng sâu rộng của Người.

Cuộc đời của Hồ Chí Minh là một hành trình không mệt mỏi mưu cầu lợi ích cho Tổ quốc và hạnh phúc cho Nhân dân. Trong mối quan hệ giữa cá nhân với đất nước, lãnh tụ với Nhân dân, Hồ Chí Minh luôn sẵn sàng hiến dâng vì nước, vì dân không một chút so đo, toan tính. Như Người đã xác định: “Cả đời tôi chỉ có một mục đích, là phấn đấu cho quyền lợi Tổ quốc, và hạnh phúc của quốc dân. Những khi tôi phải ẩn nấp nơi núi non, hoặc ra vào chốn tù tội, xông pha sự hiểm nghèo - là vì mục đích đó. Đến lúc nhờ quốc dân đoàn kết, tranh được chính quyền, ủy thác cho tôi gánh việc Chính phủ, tôi lo lắng đêm ngày, nhẫn nhục cố gắng - cũng vì mục đích đó”^[1]. Và “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”^[2].

Hồ Chí Minh là người có niềm tin sâu sắc vào sức mạnh của Nhân dân. Người chỉ rõ, Đảng và Chính phủ phải biết dựa vào dân, phải biết chăm lo đời sống cho Nhân dân để vun đắp nền gốc của nước, phải sẵn sàng nhận lỗi trước dân, nhờ dân sửa chữa những khuyết điểm của mình. Hồ Chí Minh cho rằng, dân ta rất tốt, chỉ cần cán bộ chân thành, có lòng thực sự cầu thị vì dân thì Nhân dân sẽ sẵn sàng giúp đỡ sửa chữa lỗi lầm. Khi Nhân dân còn quan tâm đến sự trưởng thành của cán bộ thì đó là một dấu hiệu đáng mừng, vì họ còn niềm tin vào chế độ. Chỉ khi nào dân tin chính quyền thì dân mới chân thành góp ý kiến và hiến kế cho chính quyền.

Trước lúc đi xa, trong Di chúc, khi viết về việc riêng, Hồ Chí Minh cũng nghĩ đến dân: “Suốt đời tôi hết lòng hết sức phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ Nhân dân. Nay dù phải từ biệt thế giới này, tôi không có điều gì phải hối hận, chỉ tiếc là tiếc rằng không được phục vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa.Sau khi tôi đã qua đời, chớ nên tổ chức điếu phúng linh đình, để khỏi lãng phí thì giờ và tiền bạc của Nhân dân”^[3].

Hồ Chí Minh là lãnh tụ thuộc về dân tộc, Nhân dân và cuộc đời hoạt động cách mạng của Người là một minh chứng hùng hồn cho những điều đó. Từ yêu nước thương dân, chứng kiến sự thất bại của các phong trào yêu nước, Người đã nhìn nhận và không tán thành với cách làm của các bậc tiền bối lúc bấy giờ, quyết tâm sang phương Tây để tìm con đường cứu nước, cứu dân. Cách lựa chọn hướng đi của Người với mục đích là tìm một con đường, một phương pháp khác để cứu nước, cứu dân là một phương pháp tư duy, ứng xử vượt lên trên các bậc sĩ phu và các chí sĩ yêu nước Việt Nam lúc bấy giờ. Người dành tâm huyết cho việc xây dựng và củng cố một chính đảng vô sản kiểu mới trong sạch, vững mạnh ở Việt Nam để lãnh đạo cách mạng, thực sự là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân; tìm kiếm, lựa chọn một mô hình, tổ chức nhà nước để quyền lực thực sự thuộc về Nhân dân, để làm sao cho Nhân dân được hưởng cái hạnh phúc, tự do, bình đẳng thật sự.

Cũng bởi tất cả vì nước, vì dân, xem mình là một người đầy tớ, phục vụ Nhân dân, mà cuộc đời Hồ Chí Minh không bao giờ ham muốn công danh, phú quý. Người không lựa chọn bất kỳ một hình thức đối xử, hay bất kỳ đặc quyền, đặc lợi nào khiến Người cảm thấy xa cách với đời sống Nhân dân. Người bộc bạch: “Tôi tuyệt nhiên không ham muốn công danh phú quý chút nào. Bây giờ phải gánh chức Chủ tịch là vì đồng bào ủy thác thì tôi phải gắng sức làm, cũng như một người lính vâng mệnh lệnh của quốc dân ra trước mặt trận. Bao giờ đồng bào cho tôi lui, thì tôi rất vui lòng lui”^[4].

Trong mối quan hệ với Nhân dân, Hồ Chí Minh là một lãnh tụ có ảnh hưởng lớn lao và hết sức lâu bền. Người đi vào dân, học hỏi dân, suốt đời lo cho dân, tìm đường, tìm cách giải phóng Nhân dân, mưu cầu hạnh phúc cho Nhân dân. Hồ Chí Minh là lãnh tụ của dân, vì dân, hiện thân cao đẹp của nền chính trị vì phẩm giá, tự do và hạnh phúc của con người. Cũng bởi lẽ đó mà Người sống mãi trong lòng Nhân dân, được dân tin, dân theo bởi vì Người là biểu tượng cao đẹp nhất cho niềm tin và tương lai của họ. Cũng vì thế mà mọi người Việt Nam chân chính đều gọi Người là “Bác Hồ”, không ai ganh ghét với Người về địa vị hay quyền lực cá nhân. Đối với Nhân dân Việt Nam, uy tín của Hồ Chí Minh không phải bắt nguồn từ chức vụ Chủ tịch nước hay Chủ tịch Đảng. Hai tiếng “Bác Hồ”là đầy đủ ý nghĩa nhất. Đó là điều mong muốn rất giản dị của Bác. Đó cũng là cách ứng xử thân thiết nhất của mọi người đối với Bác. Có thể nói, từ trong sâu thẳm con tim và khối óc, Nhân dân Việt Nam luôn mong muốn Hồ Chí Minh đứng ở nơi cao nhất để dẫn dắt toàn dân tộc tiến lên.

Thực tế đã chứng minh rằng, phong cách ứng xử Hồ Chí Minh đã góp phần rất quan trọng vào thắng lợi của cách mạng Việt Nam, để lại những kinh nghiệm, bài học bổ ích và là mẫu mực kinh điển, sống động cho quá trình đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyệncán bộ, công chức, viên chức trong các thời kỳ cách mạng. Hiện nay, phong cách ứng xử Hồ Chí Minh vẫn còn nguyên giá trị trong quá trình xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng để họ biết xử lý các mối quan hệ chính trị-xã hội, thực sự trở thành người đầy tớ trung thành, tận tụy, sáng suốt của Nhân dân. Từ đó, những đặc trưng phong cách ứng xử yêu dân, trọng dân, vì dân của Hồ Chí Minh trở thành những hệ giá trị chuẩn mực để đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức phấn đấu học tập, làm theo.

Hiện nay, trong thời kỳ đổi mới đất nước với những thành tựu to lớn sau gần 40 năm đổi mới mang lại, có sự đóng góp rất lớn của cán bộ, công chức, viên chức luôn đoàn kết, gắn bó mật thiết với người dân và doanh nghiệp. Nhờ đó, đã thường xuyên xây dựng tốt mối quan hệ đoàn kết cao trong cơ quan, địa phương với Nhân dân, chủ động khắc phục khó khăn hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao, xây dựng cơ quan, tổ chức vững mạnh, địa phương hoàn thành các chỉ tiêu được giao, đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân ngày càng cải thiện.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực đã đạt được thì vẫn có không ít cán bộ, công chức, viên chức trong phong cách ứng xử còn nhiều hạn chế, bất cập. Trong đó, một bộ phận cán bộ, công chức,viên chức hiện nay thờ ơ, vô cảm trong công vụ;phong cách ứng xử thiếu tế nhị trong giao tiếp, thái độ hách dịch, thiếu tôn trọngngười dân và doanh nghiệp.Hệ lụy của nó là hình thành nên tệ cửa quyền, ban phát, khiến người dân và doanh nghiệp bị ám ảnh bởi cơ chế “xin - cho”, hình thành thói quen phải “chạy” mỗi khi phải tiếp cận cán bộ công vụ. Tình trạng này nếu không được khắc phục sẽ làm giảm uy tín của bộ máy công vụ, cao hơn nữa là làm giảm lòng tin của người dân với nền hành chính nhà nước, với chế độ, là cơ hội cho các thế lực thù địch lợi dụng để tuyên truyền xuyên tạc, chống phá, nhất là trong tình hình hiện nay.

Vì thế, để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, đòi hỏi đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức phải ra sức rèn luyện, học tập và làm theo phong cách ứng xử yêu dân, trọng dân, vì dân của Hồ Chí Minh, nhằm phát huy tốt tinh thần trách nhiệm, quy tụ được sự đoàn kết thống nhất cao, huy động tối đa mọi nguồn lực xây dựng địa phương hoàn thành mọi nhiệm vụ, chăm lo xây dựng đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân.

Theo đó, học tập và rèn luyện theo phong cách ứng xử yêu dân, trọng dân, vì dân của Hồ Chí Minh, không chỉ là vấn đề mang tính lý luận, mà còn là vấn đề có ý nghĩa thực tiễn hết sức quan trọng nhằm bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong công tác cho cán bộ, công chức, viên chức hiện nay. Coi trọng và tham gia đầy đủ, nghiêm túc việchọc tập lý luận chính trị, nhất là học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Định kỳ, các cơ quan cần tổ chức kiểm tra, đánh giá nhận thức chính trị, tư tưởng, quy chế, quy tắc công vụ của cán bộ, công chức, viên chức thuộc quyền, nhất là các chuyên đề về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; cần tổ chức các buổi trao đổi, tọa đàm, nghiên cứu các chuyên đề bổ trợ, những kiến thức cần thiết, những vấn đề thực tiễn về phong cách ứng xử, giao tiếp của cán bộ, công chức, viên chức hiện nay; coi đây là một trong những tiêu chí quan trọng trong bình xét, đánh giá, phân tích chất lượng các tổ chức và từng cán bộ, công chức, viên chức hằng năm.

Chăm lo xây dựng các mối quan hệ và giao tiếp ứng xử có văn hoá, nhân văn, tế nhị, lành mạnh trong cơ quan là đòi hỏi thường xuyên, hết sức cần thiết.Thực tế đã chứng minh, cơ quan, địa phương nào xây dựng và thực hiện tốt các mối qeuan hệ: lãnh đạo và phục tùng, cấp trên với cấp dưới, cán bộ với Nhân dân…vừa tuân thủ nguyên tắc công vụ, các quy chế, nội quy của cơ quan, vừa phù hợp với những giá trị văn hoá, nhân văn của dân tộc và của Hồ Chí Minh thì ở cơ quan, địa phương đó sẽ tạo được bầu không khí cởi mở chan hòa, đoàn kết gắn bó, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Duy trì thực hiện nghiêm quy định về trách nhiệm nêu gương của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; tăng cường kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng, tổ chức quần chúng, gắn với phát huy vai trò hiệu lực quản lý của người đứng đầu đối với việc tu dưỡng, rèn luyện, học tập và làm theo phong cách ứng xử yêu dân, trọng dân, vì dâncủa Hồ Chí Minh;tổ chức gặp mặt tôn vinh, biểu dương khen thưởng, nhân rộng các điển hình tiên tiến, gương “người tốt, việc tốt”, các mô hình mới, cách làm sáng tạo, hiệu quả trong học tập và làm theo; kết hợp chặt chẽ với phong trào thi đua, các cuộc vận động, với các hoạt động kỷ niệm ngày lễ lớn, ngày truyền thống của ngành mình, địa phương, cơ quan mình.

Mỗi cán bộ, công chức, viên chức phải nhận thức sâu sắc giá trị to lớn của tư tưởng và tấm gương đạo đạo đức Hồ Chí Minh cũng như phong cách ứng xử yêu dân, trọng dân, vì dân của Người để không ngừng tu dưỡng, rèn luyện trở thành những cán bộ tốt, công chức, viên chức tốt, hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao. Hồ Chí Minh đã nhiều lần chỉ rõ: mỗi người phải thường xuyên chăm lo tu dưỡng, rèn luyện phong cách như việc rửa mặt hằng ngày, đấy cũng là công việc phải làm kiên trì, bền bỉ suốt đời, không người nào có thể chủ quan tự mãn. Như Người thường căn dặn cán bộ, đảng viên và mọi người: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”^[5].

Các cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải nghiêm túc nghiên cứu, quán triệt sâu sắc các chỉ thị, kế hoạch của cấp trên, cụ thể hóa cho phù hợp với đặc điểm, tình hình, nhiệm vụ của cơ quan, địa phương, đề cao trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện; phát huy tốt vai trò tham mưu, hướng dẫncủa bộ phận giúp việc, cơ quan chuyên môn; làm tốt công tác kiểm tra, giám sát công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kết quả tổ chức thực hiện việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh,góp phần xây dựng cơ quan, địa phương vững mạnh.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục để cán bộ, công chức, viên chức nhận thức sâu sắc vị trí, ý nghĩa và vai trò quan trọng của việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để mỗi người chủ động tích cực, tự giác học tập và làm theo bằng những việc làm cụ thể, thiết thực trong tiếp xúc với người dân, doanh nghiệp hàng ngày.

Tư tưởng Hồ Chí Minh cùng với chủ nghĩa Mác-Lênin đã trở thành nền tảng tư tưởng của Đảng ta. Tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh có giá trị lý luận và thực tiễn vô cùng to lớn trong giáo dục, rèn luyện, bồi dưỡng, học tập nâng cao phẩm chất, năng lực cho lớp lớp các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức. Mỗi người phải chủ động tích cực đấu tranh với những nhận thức và biểu hiện sai trái, coi việc học tập làm theo là trách nhiệm của đội ngũ cán bộ có chức, có quyền; hoặc cho rằng Hồ Chí Minh là lãnh tụ tối cao của dân tộc, nên không thể học tập được theo phong cách của Người; đấu tranh với những hành vi vô cảm, thờ ơ trong công vụ, kèn cựa địa vị, vun vén lợi ích cá nhân, ứng xử thiếu văn hóa với đồng nghiệp và Nhân dân.

Hiện nay, các thế lực thù địch đang ra sức tuyên truyền xuyên tạc, bóp méo, phủ nhận tư tưởng Hồ Chí Minh, bôi nhọ tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh…đòi hỏi mỗi cán bộ, công chức, viên chức cần phải tỉnh táo, sáng suốt để không bị các thế lực thù địch lừa mị. Đồng thời, phải nêu cao trách nhiệm, có thái độ đúng đắn đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.

Phong cách ứng xử yêu dân, trọng dân, vì dâncủa Hồ Chí Minh đã có giá trị lý luận và thực tiễn to lớn trong xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng, Nhà nước nói chung và đối với cán bộ, công chức, viên chức nói riêng. Phong cách ứng xử của Người tiếp tục soi sáng, định hướng cho việc tu dưỡng, rèn luyện phong cách ứng xử yêu dân, trọng dân, vì dâncủa người cán bộ, công chức, viên chức hiện nay để trở thành những cán bộ tốt, công chức, viên chức mẫu mực, có tâm, có tầm, có tài, có sức, có bản lĩnh gánh vác những nhiệm vụ khó khăn trước mọi biến động của thời cuộc, nhằm đáp ứng yêu cầu thực hiện chức năng, nhiệm vụ trong thời kỳ mới.

Đỗ Hữu Hùng – Mai Thị Huệ