Trong sự nghiệp đổi mới, Đảng ta luôn coi trọng vị trí, vai trò của văn hóa, khẳng định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là sức mạnh nội sinh cho sự phát triển. Trong đó, văn hóa của các dân tộc Việt Nam được coi là nguồn cội, là nguồn lực và sức mạnh mềm trong phát triển. Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đồng bào các dân tộc thiểu số luôn là một nhiệm vụ trọng tâm, lâu dài được Đảng, Nhà nước đặt ra trong mọi thời kỳ.
Vĩnh Cửu là huyện bán trung du có diện tích tự nhiên trên 109 ngàn ha, trong đó, có gần 80% là diện tích đất rừng và lòng hồ Trị An. Huyện có 12 đơn vị hành chính, gồm 11 xã và thị trấn Vĩnh An, với 63 ấp, khu phố. Trong quá trình hình thành và phát triển, Huyện Vĩnh Cửu là nơi hội tụ của 19 dân tộc anh em cùng sinh sống, tạo cho một nền văn hóa độc đáo, phong phú trong đó có 01 dân tộc bản địa là dân tộc Chơro sinh sống tập trung tại ấp Lý Lịch 1, xã Phú Lý.
Đồng chí Nguyễn Tấn Phước – Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy phát biểu tại lễ hội Sayangva
Xác định công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống của đồng bào dân tộc là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong thời kỳ hội nhập. Trong những năm qua, Huyện đã tổ chức triển khai thực hiện sâu rộng các chủ trương, đường lối, chỉ thị, nghị quyết của Đảng về văn hóa, cụ thể hóa trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện khóa XI, nhiệm kỳ 2020-2025, đang từng bước triển khai thực tạo tiền đề cho phát triển kinh tế du lịch, mang lại những sản phẩm du lịch đặc sắc, riêng có so với các địa phương khác trong tỉnh. Đặc biệt văn hóa truyền thống dân tộc Chơ Ro hiện đang được khôi phục, phát triển, phục vụ du lịch cộng đồng: Nhà dài truyền thống (đồng bào dân tộc Chơro xã Phú Lý được đầu tư xây dựng 01 Nhà văn hóa dân tộc và 01 Nhà dài phục vụ sinh hoạt và tổ chức Lễ Hội), các lễ hội dân gian (Sayangva), tri thức và kinh nghiệm giữ rừng, các món ăn dân gian (canh bồi, cơm lam, bánh Piêng pú), nhiều làn điệu dân ca, nghệ thuật biểu diễn Cồng Chiêng, nghề đan lát mây tre, ủ rượu cần,…
Huyện luôn chú trọng công tác tuyên truyền sâu rộng đến các tầng lớp Nhân dân, nhất là lớp trẻ để đồng bào hiểu và có ý thức gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc mình từ đó nhận thức của Nhân dân trong việc tự bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống có nhiều chuyển biến, người dân tích cực hưởng ứng, tham gia các hoạt động văn hóa, phong trào văn hóa văn nghệ quần chúng. Phát huy vai trò của người có uy tín trong tuyên truyền giữ gìn bản sắc dân tộc đây là một trong những giải pháp cụ thể được huyện sử dụng thành công để bảo tồn văn hoá truyền thống trên địa bàn huyện nói chung và bảo tồn văn hoá truyền thống của dân tộc Châu Ro nói riêng.
Đồng bào biểu diễn cồng chiêng tại lễ hội Sayangva (xã Phú Lý)
Công tác sưu tầm, bảo tồn các lễ hội truyền thống được đặc biệt chú trọng Định kì hành năm, UBND huyện chỉ đạo, phối hợp với các cơ quan hướng dẫn đồng bào dân tộc Chơro, xã Phú Lý tổ chức tốt Lễ hội Sayangva sôi nổi cả phần lễ, phần hội Nghi thức cúng Thần Lúa, nướng cơm lam, nướng thịt, làm bánh dày, thịt nướng cùng với đọt mây và lá bép, ủ rượu cần, bắn nỏ, múa sạp, thổi kèn lúa, kèn môi, hát đối và cùng các sinh hoạt nghệ thuật dân gian khác với nhiều tiết mục văn nghệ đặc sắc, các trò chơi dân gian mang đậm dấu ấn vùng miền và của dân tộc Chơro tạo nên phong trào sinh hoạt văn hóa – văn nghệ, thể dục – thể thao sôi nổi, góp phần đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hoá tinh thần cho nhân dân và bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc. Trong đó nghệ thuật biểu diễn Cồng Chiêng là loại hình nghệ thuật truyền thống của đồng bào Chơro là không thể thiếu được trong Lễ Hội.
Nhà dài của Đồng bào dân tộc Châu Ro (xã Phú Lý)
Bên cạnh đó, huyện thường xuyên quan tâm chú trọng đến việc đẩy mạnh các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao nhất là nghệ thuật biểu diễn Cồng Chiêng của đồng bào dân tộc Chơro, huyện đã chỉ đạo Phòng Dân tộc phối hợp cùng Phòng Văn hoá & Thông tin huyện và UBND xã Phú Lý tổ chức mở lớp truyền dạy nghệ thuật biểu diễn Cồng Chiêng cho 12 thanh thiếu niên đồng bào dân tộc Chơro xã Phú Lý (6 nam và 6 nữ) tuổi từ 16 đến 20 và 6 nghệ nhân đã lớn tuổi làm công tác truyền dạy. Hiện các em đã đánh được các bài Cồng Chiêng cơ bản. Bên cạnh việc học tập tiếp thu nghệ thuật biểu diễn Cồng Chiêng, các em còn được trang bị trang phục và các nhạc cụ truyền thống để luyện tập, sinh hoạt, biểu diễn trong Lễ Hội truyền thống của dân tộc mình. Hàng tháng tổ chức những buổi sinh hoạt để các em biểu diễn chung với các nghệ nhân nhằm bảo tồn và nâng dần chất lượng nghệ thuật biểu diễn Cồng Chiêng cho các em. Vừa qua UBMTTQVN tỉnh và Ban Dân tộc tỉnh đã tổ chức trao tặng cho đồng bào dân tộc Chơro xã Phú Lý 02 bộ Chiêng (mỗi bộ 6 cái).
Huyện đã lập thủ tục thực hiện hỗ trợ đầu tư “Dự án bảo tồn ấp văn hóa truyền thống dân tộc Chơro-xã Phú Lý, huyện Vĩnh Cửu tạo nguồn lực phát triển du lịch cộng đồng bền vững”; việc đầu tư bảo tồn ấp văn hóa Lý Lịch 1 có ý nghĩa tạo động lực mới trong xây dựng và phát triển nông thôn mới ở địa phương, phát triển hài hòa kinh tế và văn hóa, giúp cho người Chơ Ro ở Lý Lịch 1 bảo tồn được bản sắc văn hóa, nâng cao chất lượng cuộc sống, góp phần bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, các cấp ủy, chính quyền địa phương còn khuyến khích nhân dân tăng gia sản xuất tạo ra nhiều sản phẩm đặc thù, mang tính truyền thống địa phương (các sản phẩm từ bưởi, nhung hươu nai, cam, quýt Hiếu Liêm, Phú Lý..); khôi phục, bảo tồn phong tục tập quán, lễ hội truyền thống tạo ra những nét đẹp đặc trưng để phục vụ khách du lịch; tổ chức các hoạt động về nguồn gắn với công tác giáo dục truyền thống cho học sinh tại các di tích lịch sử, khuyến khích các trường học trên địa bàn huyện tham quan các Điểm du lịch của huyện góp phần thúc đẩy phát triển và quảng bá du lịch.
Có thể nói, xuất phát từ nền tảng văn hoá tự nhiên và xu thế phát triển của du lịch với dòng du khách hướng về khám phá các nền văn hóa, khám phá thiên nhiên sinh thái… Việc gìn giữ và phát huy các giá trị truyền thống của đồng bào Châu Ro sẽ được phát huy, phát triển gắn với phát triển kinh tế du lịch trên địa bàn huyện.
Nguyễn Thụy Ánh Linh
