Định Quán là huyện miền núi của tỉnh Đồng Nai, toàn huyện có 35 thành phần dân tộc với 52.943 hộ, 187.306 khẩu; trong đó có 32 thành phần dân tộc thiểu số với 11.451 hộ với 48.636 khẩu (chiếm 26,2% so với tổng số khẩu trên địa bàn huyện); đông nhất là đồng bào người Hoa chiếm trên 60% so với tổng số nhân khẩu người dân tộc thiểu số. Có 2 dân tộc tại chỗ là Chơro và Châu mạ, còn lại đa phần là đồng bào dân tộc thiểu số di cư từ các địa phương khác đến. Về phân bố dân cư, tính đến nay tất cả 14 xã, thị trấn đều có bà con dân tộc thiểu số sinh sống.
Công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số đóng vai trò quan trọng góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân. Xác định tầm quan trọng đó, thời gian qua, các cấp ủy đảng, chính quyền trong huyện đã phát huy tốt vai trò lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Quán triệt và thực hiện Chỉ thị 49-CT/TW ngày 20/10/2015 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI), Thông tri số 02-TT/TU ngày 24/12/2015 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ về "Tăng cường và đổi mới công tác dân vận của Đảng ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số", Ban Thường vụ Huyện ủy và các cấp ủy đảng, chính quyền trong huyện đã quán triệt và ban hành nhiều văn bản triển khai thực hiện gắn với nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị; tập trung giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc, nổi cộm ở cơ sở; quan tâm đến lợi ích, nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của đồng bào dân tộc thiểu số; phát huy tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, người có uy tín để thu hút đông đảo đồng bào dân tộc thiểu số tham gia các phong trào thi đua yêu nước. Tập trung đổi mới nội dung, phương pháp vận động với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, lồng ghép với các phong trào của các đoàn thể, kết hợp giữa vận động tập trung với vận động cá biệt, đặc thù; chú trọng phát huy vai trò của tổ dân vận ấp, khu phố trong tuyên truyền, vận động, giáo dục tại cộng đồng. Thực hiện tốt chế độ, chính sách đối với người dân tộc thiểu số và phát huy vai trò của người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số.
Phong trào thi đua "Dân vận khéo" trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số được đẩy mạnh với những cách làm hay, có nhiều sáng tạo đã mang lại hiệu quả thiết thực. Qua thực tiễn đã có hàng trăm mô hình "Dân vận khéo" trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh, góp phần xóa bỏ dần các hủ tục, tạo thói quen tốt, nếp sống văn minh, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc, động viên cổ vũ nhân dân tham gia phát triển kinh tế, giảm nghèo, vươn lên làm giàu, xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Đến nay toàn huyện đã xây dựng được 116 mô hình, trong đó: lĩnh vực kinh tế 30 mô hình, lĩnh vực văn hóa - xã hội 29 mô hình, lĩnh vực an ninh quốc phòng 23 mô hình, lĩnh vực xây dựng hệ thống chính trị 34 mô hình. Từ năm 2019-2024, đã triển khai thực hiện nhiều chương trình, dự án nhân rộng mô hình giảm nghèo như: mô hình chăn nuôi dê, mô hình chăn nuôi gà, mô hình chăn nuôi bò ... bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Nhiều hộ gia đình nghèo đã mạnh dạn đầu tư, vay vốn mua thêm con giống, mở rộng quy mô chăn nuôi, nhân rộng mô hình, đã triển khai 15 mô hình, với hơn 4.200 triệu đồng… qua đó, tạo điều kiện phát triển kinh tế và khơi dậy ý thức tự vươn lên thoát nghèo bền vững của hộ nghèo.
Phong trào Dân vận và vận động “Ngày vì người nghèo”, đã xây dựng, sửa chữa 426 căn nhà tình thương xuống cấp, với tổng kinh phí thực hiện hơn 31 tỷ 527 triệu đồng; việc thực hiện phong trào thi đua “Dân vận khéo” đã góp phần tác động tích cực đến việc phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh - quốc phòng tại địa phương: sản xuất nông nghiệp giữ mức ổn định; giá trị sản xuất công nghiệp tăng so với cùng kỳ; an sinh xã hội được bảo đảm.
Trao tặng nhà Hữu nghị cho đồng bào dân tộc thiểu số
Cùng với việc tăng cường công tác dân vận, chính quyền các cấp đã cụ thể hóa các chủ trương, chính sách về công tác dân tộc của Trung ương thành các chương trình, chính sách phù hợp với tình hình thực tiễn, nguyện vọng của đồng bào dân tộc thiểu số trong huyện; triển khai thực hiện có hiệu quả kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, y tế, giáo dục vùng dân tộc thiểu số; hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội từng bước được đầu tư đồng bộ theo quy hoạch, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế, góp phần rõ nét làm thay đổi diện mạo của địa phương, nâng cao chất lượng sống và phúc lợi cho nhân dân. Trong giai đoạn 2019-2024 có trên 100 công trình, dự án được đầu tư, có nhiều dự án trọng điểm của huyện đã được đưa vào sử dụng như: Cầu Thanh Sơn, Nhà thi đấu đa năng, hệ thống cấp nước tập trung liên xã Phú Ngọc, Ngọc Định, La Ngà; từng bước hoàn chỉnh và hiện đại hóa hệ thống giao thông trên địa bàn huyện; hệ thống trường học, đạt chuẩn theo quy định, 100% trạm y tế xã được đầu tư trang thiết bị, bố trí bác sỹ khám và điều trị ban đầu; hệ thống hạ tầng kỹ thuật kinh tế - xã hội, đã ngày càng hiện đại, đồng bộ hơn. Trình độ dân trí được nâng lên. Công tác chăm sóc sức khỏe cho đồng bào dân tộc thiểu số được đảm bảo, việc cấp thẻ bảo hiểm y tế cho đồng bào dân tộc thiểu số các xã khu vực I đã giúp cho việc chăm sóc sức khỏe đồng bào các dân tộc được chu đáo. Hệ thống chính trị vùng dân tộc thiểu số được kiện toàn; đồng bào vui mừng, phấn khởi tạo sự đồng thuận, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước; quyền bình đẳng, tình đoàn kết giữa các dân tộc được tiếp tục củng cố và phát triển.
Cùng với các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, đồng bào dân tộc thiểu số tích cực tham gia phát triển kinh tế, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, nâng giá trị trên 1 ha đất canh tác đạt 196,32 triệu đồng/ha. Hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm mạnh, giai đoạn 2019-2024 giảm 576 hộ, ngày càng xuất hiện nhiều gương điển hình trong đồng bào dân tộc thiểu số về phát triển kinh tế nông thôn, nhiều sản phẩm OCOP do chủ công ty là người dân tộc thiểu số được chứng nhận 3 sao, 4 sao... Vai trò của người có uy tín trong cộng đồng được phát huy, là một trong những nhân tố quan trọng xây dựng cộng đồng phát triển mọi mặt. Đồng bào các dân tộc thiểu số luôn một lòng đi theo Đảng, theo Bác Hồ, luôn chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước. Đồng thời nêu cao tinh thần cảnh giác trước các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề tôn giáo - dân tộc nhằm phá hoại, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc.
Tổ chức tặng quà và tuyên truyền cho 100 đồng bào dân tộc thiểu số chuyên đề “các hình thức lừa đảo, cho vay nặng lãi, trộm cắp tài sản của các loại tội phạm”
Hệ thống chính trị ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong huyện được tăng cường và củng cố. Công tác cải cách hành chính và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở được đẩy mạnh; công tác tiếp dân, đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với nhân dân được quan tâm; các vụ khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của người dân được giải quyết kịp thời ngay từ cơ sở, không để xảy ra khiếu kiện đông người, vượt cấp. Chú trọng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng, đãi ngộ, luân chuyển cán bộ và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ là người đồng bào dân tộc thiểu số. Quan tâm củng cố, kiện toàn tổ chức, bộ máy; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của khối vận, mặt trận tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số; tăng cường đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, hướng về cơ sở; nâng cao chất lượng các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước; phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền… Qua đó đã phát huy quyền làm chủ, tạo sự đồng thuận của người dân; phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân; củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân vùng dân tộc với Đảng và Nhà nước.
Bên cạnh những thành tựu đạt được, việc phối hợp phát huy hiệu quả công tác dân vận vùng đồng bào dân tộc thiểu thời gian qua cũng tồn tại một số hạn chế, cụ thể như: một số nơi việc cụ thể hóa, phối hợp triển khai thực hiện một số chủ trương, nghị quyết của Đảng, Nhà nước về công tác dân tộc, chính sách dân tộc chưa kịp thời, đồng bộ; công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong đồng bào dân tộc thiểu số, trong thực hiện chính sách dân tộc còn nhiều khó khăn, bất cập do đội ngũ báo cáo viên đa số không thông thạo tiếng dân tộc, kinh phí hỗ trợ cho đồng bào tham gia học tập còn thấp; nhận thức của một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số đối với chính sách của nhà nước về hỗ trợ đầu tư phát triển kinh tế, xã hội cho vùng đồng bào dân tộc còn thấp, vẫn còn có tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự trợ giúp của nhà nước và của các tổ chức xã hội, chưa tự lực vươn lên trong cuộc sống.
Căn cứ vào tình hình thực tiễn, cần tiếp tục thực hiện một cách đồng bộ và quyết liệt một số giải pháp như sau:
Một là, tiếp tục triển khai thực hiện tốt các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về công tác dân tộc; trọng tâm là Kết luận số 65-KL/TW ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về công tác dân tộc trong tình hình mới; Chỉ thị số 49-CT/TW ngày 20/10/2015 của Ban Bí thư về tăng cường và đổi mới công tác dân vận của Đảng ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Hai là, phải có nhận thức thật sự đúng đắn về công tác dân tộc, coi công tác dân tộc là nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên, lâu dài của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.
Ba là, xây dựng và thực hiện chính sách phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế xã hội ở địa phương và vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, y tế, giáo dục - đào tạo, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Bốn là, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, vận động, phổ biến, giáo dục chính sách, pháp luật cho đồng bào dân tộc thiểu số; đi sâu, đi sát nắm bắt tình hình vùng đồng bào dân tộc, nắm chắc diễn biến tâm tư tình cảm của đồng bào; kịp thời giải quyết các vụ việc "nóng", nhạy cảm phát sinh ngay tại cơ sở.
Năm là, củng cố hệ thống chính trị cơ sở, chú trọng bồi dưỡng, nâng cao năng lực cán bộ, nhất là cán bộ người dân tộc thiểu số. Quan tâm kiện toàn tổ chức bộ máy, cán bộ làm công tác dân tộc. Xây dựng lực lượng cốt cán, phát huy vai trò của những người có uy tín trong cộng đồng dân tộc thiểu số. Ưu tiên phát triển nguồn nhân lực, nâng cao dân trí gắn với đào tạo, dạy nghề, tạo việc làm cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Sáu là, đẩy mạnh việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở theo phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”; tạo điều kiện cho đồng bào dân tộc thiểu số phát huy trách nhiệm công dân, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch vững mạnh và thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng-an ninh, các phong trào thi đua ở địa phương. Tăng cường công tác nắm tình hình ở cơ sở, kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hoạt động lợi dụng dân tộc để phá hoại, gây chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc cũng như làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn.
Nguyễn Thị Cảnh
