Theo Nghị quyết số 60 Hội nghị lần thứ 11 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá 13, Trung ương đồng ý chủ trương tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp: Cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương), cấp xã (xã, phường, đặc khu trực thuộc tỉnh, thành phố); kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện từ ngày 1/7 tới.
Trung ương cũng đồng ý sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã bảo đảm cả nước giảm khoảng 60-70% số lượng đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp xã so với hiện nay, tức là giảm từ 10.035 ĐVHC cấp xã còn khoảng hơn 3.000 xã, phường và đặc khu.
Theo kế hoạch, sau khi Hiến pháp năm 2013 được sửa đổi và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 1/7, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sẽ bắt đầu vận hành.
Theo hướng dẫn tại Công văn 03 của Bộ Nội vụ, CQĐP cấp xã gồm hội đồng nhân dân (HĐND) và ủy ban nhân dân (UBND).
HĐND cấp xã thành lập 2 ban là Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - xã hội.
UBND cấp xã thành lập tối đa 4 phòng và tương đương, phù hợp với đặc điểm đô thị, nông thôn, hải đảo. Các phòng này gồm có: Văn phòng HĐND và UBND, Phòng Kinh tế (đối với xã, đặc khu) hoặc Phòng Kinh tế, hạ tầng và đô thị (đối với phường và đặc khu Phú Quốc), Phòng Văn hóa - xã hội và Trung tâm Phục vụ hành chính công.
Bản đồ hành chính sau khi sáp nhập các xã, thị trấn
Đối với huyện Thống Nhất, tại Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Đồng Nai năm 2025, sáp nhập các xã Hưng Lộc, Thị trấn Dầu Giây, xã Lộ 25, Bàu Hàm 2 thành tên xã Dầu Giây; xã Gia Tân 3, Gia Kiệm, Quang Trung thành xã Gia Kiệm; xã Gia Tân 1, Gia Tân 2, Phú Túc và Phú Cường (thuộc huyện Định Quán) thành xã Thống Nhất.
Như vậy, sau khi bỏ cấp huyện (dự kiến ngày 01/7/2025) sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, huyện Thống Nhất từ 10 xã, thị trấn còn 3 xã/tổng số 55 xã, phường của tỉnh Đồng Nai.
Cửa ngõ huyện Thống Nhất hiện nay (Quốc Lộ 1A, Quốc lộ 20 giao nhau tại cầu vượt Dầu Giây)
Cũng với cả nước nói chung, huyện Thống Nhất nói riêng, việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã để đạt tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số, tạo ra sự thay đổi tích cực, phát huy nguồn lực (về đất đai, dân số, mở rộng không gian để quy hoạch), tiềm năng phát triển của địa phương; đồng thời tinh gọn bộ máy, giảm biên chế, nâng cao chất lượng hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức, tiết kiệm kinh phí đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc. Tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân; đồng thời tạo thuận lợi cho công tác quản lý nhà nước ở địa phương.
Nguyễn Văn Tình