Trong những năm qua, với sự quan tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền, hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở trên địa bàn tỉnh đã phát triển đồng bộ, theo hướng toàn diện, bền vững. Cùng với sự đầu tư về cơ sở vật chất kỹ thuật, các phương thức tổ chức và hoạt động được đổi mới, đã góp phần mang lại hiệu quả thiết thực, đáp ứng nhu cầu sáng tạo, hưởng thụ văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí của các tầng lớp nhân dân trên địa bàn tỉnh.
Đến nay, toàn tỉnh có 08 thiết chế văn hóa, thể thao cấp tỉnh (sáp nhập Trung tâm Văn hóa và Trung tâm Phát hành phim và Chiếu bóng thành Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh; Đoàn Ca múa nhạc và Đoàn Cải lương thành Nhà hát Nghệ thuật Đồng Nai); 11/11 huyện, thành phố đã sáp nhập các thiết chế văn hóa thể thao, truyền thanh… thành Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao; có 152/170 xã, phường, thị trấn có Trung tâm Văn hóa Thể thao - Học tập cộng đồng (VHTT - HTCĐ) hoạt động ổn định, đạt tỷ lệ 89,4% (tính cả các Trung tâm sử dụng chung với các thiết chế văn hóa khác trên địa bàn); có 859/925 ấp, khu phố có Nhà văn hóa - Khu thể thao, đạt tỷ lệ 92% (tính cả các ấp, khu phố sử dụng chung với các thiết chế văn hóa thể thao trên địa bàn), có 14 Nhà văn hóa Dân tộc.
Trong đó, một số Trung tâm VHTT - HTCĐ trong thời gian qua hoạt động nổi bật và được đánh giá hoạt động có hiệu quả, tiêu biểu như: Trung tâm VHTT - HTCĐ xã Xuân Thọ (huyện Xuân Lộc): Diện tích tổng thể 4.200m2, đảm bảo các điều kiện, tiêu chí quy định về cơ sở vật chất kỹ thuật theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đáp ứng việc tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ - thể thao. Tại Trung tâm VHTT - HTCĐ xã có 01 sân bóng chuyền, 02 sân cầu lông ngoài trời, 01 Nhà thi đấu đa năng với hoạt động sinh hoạt thường xuyên và khu vui chơi thiếu nhi; 07 dụng cụ tập luyện thể dục, thể thao đơn giản, đã tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đến vui chơi và rèn luyện sức khỏe; có 03 Câu lạc bộ thường xuyên hai buổi sáng, chiều tất cả các ngày trong tuần; Câu lạc bộ Võ cổ truyền sinh hoạt vào các ngày thứ 2, 4, 6; Câu lạc bộ Võ Vovinam hoạt vào các ngày thứ 3, 5, 7 hàng tuần. Đối với Nhà thi đấu đa năng xã Xuân Thọ nằm trong khuôn viên Trung tâm VHTT - HTCĐ xã được đầu tư xây dựng và đưa vào sử dụng từ giữa năm 2017 đã góp phần đáp ứng nhu cầu tập luyện và giải trí của người dân. Hiện nay, ngoài những thành viên trong câu lạc bộ tham gia tập luyện, Ban quản lý Nhà thi đấu thường xuyên mở các lớp từ cơ bản đến nâng cao cho học viên mọi độ tuổi có sở thích đối với môn cầu lông. Hàng ngày, vào hai buổi sáng, chiều có từ 25 - 30 người đến tham gia tập luyện. Trung tâm VHTT - HTCĐ xã Xuân Thọ còn có 01 khu vui chơi trẻ em.
Tiếp theo, là Trung tâm VHTT - HTCĐ xã Tân Bình (huyện Vĩnh Cửu) thành lập ‘‘Ngôi nhà trí tuệ”, đây là Ngôi nhà trí tuệ đầu tiên trong chuỗi 09 ngôi nhà sẽ được thành lập ở huyện Vĩnh Cửu. Theo đó, “Ngôi nhà trí tuệ” tại xã Tân Bình nằm trong khuôn viên Trung tâm VHTT - HTCĐ, được trang bị đầy đủ các thiết chế văn hóa, bảo đảm hoạt động cho mọi lứa tuổi, nhằm phát huy tối đa hiệu quả công năng sử dụng nhà văn hóa cộng đồng. Trong đó, khu thư viện được bố trí cả ngàn đầu sách thuộc các lĩnh vực gồm pháp luật, kỹ thuật, văn hóa, lịch sử, văn học, truyện... phù hợp với nhu cầu đọc của người dân. Ngoài ra, nơi đây còn có lớp học tiếng Anh cùng nhiều sân chơi cho các câu lạc bộ. “Ngôi nhà trí tuệ” là mô hình hoạt động nhân ái trong lĩnh vực giáo dục, tập trung vào việc tạo dựng, duy trì và phát triển những cộng đồng học tập suốt đời hoàn toàn miễn phí; là nơi người học chủ yếu vì mong muốn có kiến thức để áp dụng vào cuộc sống, vì niềm đam mê tri thức, trí tuệ. Mô hình góp phần thực hiện đạt tiêu chí nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu tại địa phương.
Hệ thống thiết chế văn hóa các cấp đã phát huy hiệu quả đúng theo chức năng, nhiệm vụ của mình, cơ bản từng bước đáp ứng được nhiệm vụ tuyên tuyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà Nước và các nhiệm vụ chính trị của địa phương, cũng như tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, luyện tập thể thao các cấp, góp phần nâng cao đời sống tinh thần và hưởng thụ văn hóa của Nhân dân trên địa bàn... Với việc đầu tư xây dựng, đưa vào hoạt động các thiết chế văn hóa từ cấp tỉnh đến cấp huyện, cấp xã, đã góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho người dân, đóng góp to lớn trong việc phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương trên địa bàn tỉnh.
Hoàng Thị Hoa