Bác Hồ và những lần về thăm Đền Hùng (tỉnh Phú Thọ)

Sinh thời, dù bận trăm công nghìn việc nhưng Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn luôn nhớ về cội nguồn dân tộc, nơi thờ tự các Vua Hùng - những bậc tiền nhân có công dựng nước, để tri ân công đức tổ tiên. Những lần về thăm Đền Hùng là Chủ tịch Hồ Chí Minh để lại những lời dặn dò đầy ý nghĩa với công cuộc cách mạng của dân tộc Việt Nam, có ý nghĩa lịch sử, trường tồn của dân tộc.

Vào khoảng 15 giờ, ngày 28/3/1947 từ xã Chu Hóa nơi Bác Hồ đang ở - Bác cùng một số đồng chí bảo vệ (trong đó, có đồng chí Nguyễn Văn Nga - tên Bác đặt cho là Kiên) quê ở xóm Lum, xã Phong Châu (nay là xã Tiên Kiên, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ) đã tháp tùng Bác vào thăm Khu di tích lịch sử Đền Hùng. Sau khi leo gần 100 bậc lên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh, Bác đã thắp hương, viếng mộ Vua Hùng và thắp hương Hậu cung đền Thượng. Sau đó, Bác ra đứng lặng giữa sân Đền nét mặt ưu tư, tâm trạng như buồn, như vui, như xúc động... Đây là lần thăm Đền Hùng đầu tiên trong chuyến về thăm Phú Thọ lần thứ nhất của Bác Hồ trước khi lên chiến khu Việt Bắc đầu năm 1947.

Lần tiếp theo, Bác Hồ về Ðền Hùng trong hai ngày 18 và 19/9/1954, sau chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu", Bác đã chọn Đền Hùng là nơi gặp gỡ, nói chuyện với cán bộ chiến sĩ Đại đoàn quân Tiên phong - một trong những Đại đoàn chủ lực đầu tiên của quân đội ta. Trên đường từ Thái Nguyên về Ðền Hùng Bác đi xe zép mang biển số KT-032 (KT là ký hiệu của Ban kiểm tra 12), Bác vào thăm một đơn vị bộ đội tình nguyện Việt Nam mới ở Lào về đóng quân ở xã Chân Mộng (huyện Ðoan Hùng, tỉnh Phú Thọ) sau đó, Bác vào thăm Tỉnh ủy Phú Thọ đóng ở xã Thanh Hà (huyện Thanh Ba). Trên đường Bác dừng xe nói chuyện với hai thương binh. Ðón Bác có đồng chí Phạm Dụ, Chánh văn phòng Tỉnh ủy và đồng chí Trần Lưu Vị, Bí thư Ban cán sự kiêm Chủ tịch Ủy ban hành chính thị xã Phú Thọ. Buổi tối, Bác đến Ðền Hùng và nghỉ lại đêm 18/9/1954 tại Ðền Giếng.

Sáng ngày 19/9/1954, tại Ðền chùa Thiền Quang, trước cây vạn tuế, Bác nghe đồng chí Song Hào, Chính ủy Ðại đoàn và đồng chí Thanh Quảng, Phó văn phòng Quân ủy Trung ương báo cáo về tình hình Ðại đoàn và kế hoạch tiếp quản Thủ đô. Nghe xong, Bác lên thăm Ðền Trung, Ðền Thượng. Tại Ðền Thượng, Bác chụp ảnh kỷ niệm với các cán bộ cùng đi. Sau khi, thăm xong các đền trên núi Nghĩa Lĩnh, Bác xuống Đền Giếng chờ bộ đội ở các hướng về Đền Hùng để nghe Bác giao nhiệm vụ.

Bác Hồ gặp gỡ, nói chuyện với cán bộ chiến sĩ Đại đoàn quân Tiên phong tại Đền Hùng

Khoảng 09 giờ, ngày 19/9/1954, các đồng chí đã có mặt đủ, gồm cán bộ Trung đoàn 102, Trung đoàn Thủ đô, Trung đoàn 36, Trung đoàn 88 (Tu Vũ), một số tiểu đoàn trực thuộc của Ðại đoàn đi từ năm hướng tới là từ núi Thằn Lằn (Vĩnh Phúc), Gia Thanh (huyện Phù Ninh), Trại Cờ (Hiệp Hòa, Bắc Giang), Ðại Từ (Thái Nguyên) và từ Phùng (Hà Nội). Ngoài ra, còn có cán bộ văn công của Ðại đoàn và nhà báo Nguyễn Khắc Tiếp, phóng viên báo Quân đội nhân dân. Bác ngồi trên cửa ngách bên phải Ðền Giếng, đồng chí Song Hào và đồng chí Thanh Quảng ngồi ở bậc lát gạch gần Bác, các đồng chí cán bộ khác ngồi dưới sân đền (số lượng khoảng gần 100 người). Bác căn dặn và nhắc nhở bộ đội phải thường xuyên học tập, rèn luyện đạo đức, giữ nghiêm kỷ luật, thực hiện tốt chính sách dân vận, giữ vững lập trường giai cấp. Đặc biệt, Bác đã căn dặn:

"Các Vua Hùng đã có công dựng nước

Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước"

Cuộc gặp gỡ của Bác với Đại đoàn quân Tiên phong tại Đền Hùng nhằm ôn lại truyền thống dựng nước hào hùng của tổ tiên, đồng thời, động viên, cổ vũ, nhắc nhở và giáo dục cán bộ, chiến sĩ phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ, xứng đáng với truyền thống vẻ vang của dân tộc. Lần đầu tiên trong lịch sử dân tộc, mấy nghìn năm dựng nước và giữ nước đã được khẳng định trong câu nói của Bác. Dù ngắn gọn, súc tích, giản dị, dễ hiểu nhưng chứa đựng ý nghĩa vô cùng to lớn, nó góp phần định hướng cho các nhà khoa học Việt Nam trong việc nghiên cứu về thời đại Hùng Vương. Để sau đó có những công trình, những thành tựu khoa học chứng minh thời đại Hùng Vương là thời kỳ có thật trong lịch sử dân tộc.

khu di tích lịch sử Đền Hùng ngày hôm nay

Đáng chú ý, là lần Bác về thăm viếng Đền Hùng trong chuyến thăm, động viên Nhân dân Phú Thọ. Chuyến thăm và làm việc của Bác diễn ra trong hai ngày 18/9-19/8/1962. Sau đó, Bác đi thăm một số đơn vị có nhiều thành tích trong phong trào thi đua yêu nước của tỉnh. Sáng 19/8/1962, Người dành thời gian về Đền Hùng để viếng tổ tiên. Sau khi dâng hương bái Tổ tại đền Thượng, Bác dặn dò cán bộ, Nhân dân Phú Thọ phải tu sửa, gìn giữ lịch sử và trồng cây phủ xanh các đồi trọc, chăm sóc vườn hoa cây cảnh, xây dựng công viên lịch sử Đền Hùng để con cháu cả nước về thăm viếng.

Thực hiện lời Bác dặn dò, đến nay khu Di tích lịch sử Đền Hùng đã được đầu tư xây dựng to đẹp, khang trang, xứng tầm với vị thế là Di tích quốc gia đặc biệt, là nơi thờ tự tổ tiên, trung tâm văn hóa tín ngưỡng tâm linh thờ cúng tổ tiên của dân tộc Việt Nam và thực sự trở thành điểm đến của du lịch Việt Nam, đáp ứng nguyện vọng và nhu cầu tín ngưỡng tâm linh của đông đảo đồng bào trong và ngoài nước.

Huy Dương