Công bố Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050

Sáng 5/5, tại Hội nghị lần thứ 3 của Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ, Thủ tướng Phạm Minh Chính - Chủ tịch Hội đồng đã điều hành lễ công bố Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ. Cùng dự có các đồng chí: Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh; Nguyễn Chí Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương; các chuyên gia, nhà khoa học. Về phía tỉnh Đồng Nai có sự tham dự của Đồng chí Nguyễn Hồng Lĩnh, UVTW Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Đồng chí Võ Tấn Đức, UVTV, Quyền Chủ tịch UBND tỉnh và lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Xây dựng, Sở Giao thông Vận tải và Văn phòng Tỉnh ủy.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương đã Công bố Quyết định số 370/QĐ-TTg ngày 4/5/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Quy hoạch thể hiện sự chỉ đạo sát sao, quyết liệt của người đứng đầu Chính phủ trong việc triển khai các nhiệm vụ, giải pháp tại Nghị quyết của Bộ Chính trị đã đề ra. Quy hoạch Vùng là căn cứ pháp lý quan trọng để các bộ, ngành và địa phương triển khai các chương trình, dự án quan trọng của vùng trong thời kỳ quy hoạch.

Phạm vi ranh giới quy hoạch Vùng này bao gồm toàn bộ ranh giới hành chính của Thành phố Hồ Chí Minh và 5 tỉnh: Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Phước và Tây Ninh. Mục tiêu quy hoạch đến năm 2030, Đông Nam Bộ trở thành vùng văn minh, hiện đại, có công nghiệp phát triển, vượt qua ngưỡng thu nhập cao, đời sống vật chất, tinh thần của người dân dẫn đầu cả nước; là vùng động lực tăng trưởng lớn nhất cả nước, phát triển năng động, tốc độ tăng trưởng cao; trung tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, công nghiệp công nghệ cao, logistics và trung tâm tài chính quốc tế có tính cạnh tranh cao trong khu vực. Đi đầu trong đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển đổi số, phát triển các lĩnh vực văn hoá, xã hội, giáo dục, đào tạo, y tế, phát triển kinh tế xanh, phát thải cac-bon thấp, thích ứng với biến đổi khí hậu. Phát triển nhanh hệ thống đô thị xanh, thông minh, hiện đại. 

Đông Nam Bộ là đầu tàu về kinh tế số, xã hội số, trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, văn hoá, giáo dục, khoa học, công nghệ của cả nước; trung tâm tài chính quốc tế, nơi tập trung của các định chế tài chính quốc tế, các tập đoàn kinh tế lớn của thế giới; có vị thế nổi trội trong khu vực Đông Nam Á và phát triển ngang tầm các thành phố lớn trong khu vực Châu Á.

Về kinh tế, Đông Nam Bộ phấn đấu tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân giai đoạn 2021 - 2030 đạt khoảng 8 - 9%/năm. GRDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đạt khoảng 380 - 420 triệu đồng, tương đương 14.500 - 16.000 USD. Tỷ trọng khu vực dịch vụ chiếm khoảng 41 - 42% trong GRDP; khu vực công nghiệp và xây dựng 45 - 46% (riêng công nghiệp chế biến, chế tạo khoảng 33%); khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 2 - 3%; thuế sản phẩm trừ trợ cấp 10 - 11%. Về xã hội, chỉ số phát triển con người (HDI) đạt trên 0,8. Tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp chứng chỉ đạt khoảng 40 - 45%; tỷ lệ thất nghiệp duy trì ở mức dưới 3%...

Đến năm 2050, Đông Nam Bộ trở thành vùng phát triển, có thu nhập cao; có tiềm lực kinh tế mạnh, cơ cấu kinh tế hiện đại; trung tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, công nghiệp công nghệ cao, logistics và trung tâm tài chính quốc tế thuộc nhóm hàng đầu của khu vực và thế giới; có kết cấu hạ tầng hiện đại, đồng bộ. Phát triển hài hoà giữa kinh tế với văn hoá, xã hội, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu...

Phương hướng phát triển các tiểu vùng

Nhiệm vụ trọng tâm và khâu đột phá trong thời kỳ quy hoạch

Đông Nam Bộ sẽ đẩy mạnh cơ cấu lại kinh tế vùng gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, tạo đột phá nâng cao năng suất dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Phát triển một số ngành công nghiệp, dịch vụ hiện đại trở thành các động lực tăng trưởng mới như công nghiệp bán dẫn, sản xuất chip, dịch vụ tài chính (gắn với hình thành trung tâm tài chính quốc tế), logistics.

Hình thành cơ bản bộ khung kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, thông minh, tập trung vào hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị, hạ tầng năng lượng, hạ tầng số, hạ tầng xã hội, hạ tầng thủy lợi, phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu. Giải quyết cơ bản tình trạng tắc nghẽn giao thông, ngập úng và ô nhiễm môi trường. Thúc đẩy phát triển đô thị gắn với định hướng phát triển hệ thống giao thông công cộng (TOD).

Tập trung phát triển vùng động lực phía Nam (vùng động lực quốc gia) trở thành trung tâm kinh tế hàng đầu của cả nước và khu vực Đông Nam Á. Xây dựng đô thị Thành phố Hồ Chí Minh hiện đại, thông minh, dẫn dắt và tạo hiệu ứng lan toả, liên kết vùng đô thị, đủ sức cạnh tranh, hội nhập khu vực và quốc tế, có vai trò quan trọng trong mạng lưới đô thị của khu vực.

Hình thành và phát triển các hành lang kinh tế, trong đó ưu tiên hành lang kinh tế Bắc - Nam, hành lang kinh tế Mộc Bài - Thành phố Hồ Chí Minh - Biên Hòa - Vũng Tàu và các vành đai công nghiệp - đô thị - dịch vụ gắn với đường vành đai 3, vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh; kết nối hiệu quả các cảng biển, cảng hàng không, cửa khẩu quốc tế, đầu mối giao thương lớn, các đô thị, trung tâm kinh tế và làm cơ sở để tổ chức lại không gian phát triển vùng. Tăng cường liên kết nội vùng, liên vùng để bảo đảm sử dụng hiệu quả các nguồn lực và nâng cao năng lực cạnh tranh của vùng...

Sơ đồ phát triển các hành lang kinh tế Vùng Đông Nam Bộ

Tại Hội nghị, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày Báo cáo triển khai Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ, báo cáo sơ kết một năm thực hiện Nghị quyết 24-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế-xã hội vùng Đông Nam Bộ, các chính sách đặc thù phát triển vùng Đông Nam Bộ; Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi báo cáo đề xuất các cơ chế chính sách triển khai dự án Vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh, Báo cáo tình hình triển khai dự án cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Mộc Bài; Bộ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng trình bày Báo cáo của Bộ Giao thông vận tải về giao thông kết nối vùng Đông Nam Bộ, tuyến đường Vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh, cao tốc Chơn Thành-Gia Nghĩa…

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Phát biểu ý kiến kết luận Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, vùng Đông Nam Bộ đóng góp rất quan trọng cho sự phát triển chung của đất nước; thời gian qua, vùng Đông Nam Bộ đã tích cực triển khai nhiều dự án phát triển hạ tầng; nhiều dự án quan trọng được thúc đẩy như Trung tâm Tài chính quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh, Khu Thương mại tự do tại Cái Mép – Thị Vải (Bà Rịa – Vũng Tàu)…; cả hệ thống chính trị, nhất là các Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trong vùng đã vào cuộc tích cực…

Thủ tướng nhấn mạnh, quy hoạch phải đi trước một bước, có tầm nhìn, tư duy chiến lược; quy hoạch phải chỉ ra các tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh; quy hoạch phải chỉ ra được các mâu thuẫn, thách thức, hạn chế, đề ra các giải pháp hóa giải. Với tinh thần đó, Thủ tướng nhấn mạnh, vùng Đông Nam Bộ phải tăng tốc, đột phá, tiên phong, liên kết chặt chẽ; thực chất và hiệu quả; đi cùng với đó là “3 thông”: cơ chế, chính sách phải thông thoáng; hạ tầng chiến lược thông suốt gồm giao thông, y tế, giáo dục phải phát triển nhanh, hiện đại; quản trị phải thông minh, phù hợp xu thế phát triển mới. Gắn đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, làm mới các động lực tăng trưởng cũ là đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu; bổ sung các động lực tăng trưởng mới chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, kinh tế chia sẻ; đẩy mạnh đồng bộ, toàn diện hơn về 3 đột phá chiến lược gồm đào tạo nguồn nhân lực, phát triển hạ tầng, thể chế. Thủ tướng nêu rõ, nguồn lực gồm nguồn lực của Trung ương, địa phương, xã hội, FDI, hợp tác công tư, bằng các cơ chế đổi mới, lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư, kích hoạt mọi nguồn lực của xã hội để phát triển. Phải bám sát chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước; tuân thủ tính đồng bộ của quy hoạch, kiên định các mục tiêu, chiến lược, lâu dài; uyển chuyển, linh hoạt trong tổ chức thực hiện, bám sát nhu cầu nguyện vọng của người dân, doanh nghiệp trong quá trình thực hiện; luôn lấy người dân là trung tâm, chủ thể, mục tiêu, động lực cho sự phát triển, không hy sinh tiến bộ và công bằng xã hội để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần; tư duy tốt mới có chính sách tốt; có các cơ chế, chính sách để hóa giải các tồn tại, hạn chế. Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh phải nâng cao hiệu quả công tác điều phối, phát triển và liên kết vùng; xây dựng bộ máy điều phối vùng “đều tay”, có đủ thẩm quyền, năng lực và nguồn lực để thực hiện hiệu quả vai trò chỉ đạo, điều phối trong việc giải quyết các vấn đề liên vùng cũng như giữa các địa phương trong vùng, quyết tâm xóa bỏ cơ chế “xin-cho”; xây dựng cơ chế, chính sách liên kết vùng, phối hợp chặt chẽ giữa các địa phương trong vùng.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng kế hoạch thực hiện quy hoạch vùng; tập trung cơ cấu lại các ngành kinh tế theo hướng hiện đại, ưu tiên phát triển các ngành, lĩnh vực có thế mạnh; phát triển công nghiệp theo chiều sâu, dựa trên nền tảng công nghiệp công nghệ cao; phát triển nhanh các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao, thế mạnh của vùng (thương mại điện tử, trung tâm logistics tầm cỡ khu vực, cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ…); ưu tiên đầu tư các dự án động lực, trọng điểm; tập trung đào tạo phát triển nguồn nhân lực, thu hút nhân tài, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo (nhân lực bán dẫn, chuyển đổi số); đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; tăng cường phân cấp, phân quyền, đi đôi phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi, tăng cường kiểm tra, giám sát; đẩy mạnh các hoạt động điều phối Vùng,

Thủ tướng đề nghị làm tốt hơn công tác thông tin, tuyên truyền, lấy cái tích cực đẩy lùi cái tiêu cực, “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”, động viên, khuyến khích những gì tốt đẹp với tinh thần "Dân biết - Dân bàn - Dân làm – Dân kiểm tra – Dân giám sát - Dân thụ hưởng". Thủ tướng đề nghị các địa phương, bộ, ngành cần chủ động suy nghĩ những giải pháp đột phá, bắt tay cùng với địa phương trong vùng; cùng với đó phải tăng cường tiềm lực quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội.

Thủ tướng cũng yêu cầu triển khai nhanh các dự án trọng điểm trong Vùng như Khu Thương mại tự do ở Cái Mép – Thị Vải, Trung tâm Tài chính quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh, dự án cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Mộc Bài, Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, Cảng hàng không quốc tế Long Thành…. Thủ tướng cũng giao Bộ Thông tin và Truyền thông phụ trách công tác chuyển đổi số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; các bộ, ngành liên quan xây dựng cơ chế, chính sách cho Khu Thương mại tự do Cái Mép – Thị Vải…

Thủ tướng Chính phủ trao Quyết định phê duyệt Quy hoạch Vùng cho lãnh đạo các địa phương vùng Đông Nam Bộ.

Nhân dịp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trao Quyết định của Thủ tướng phê duyệt Quy hoạch và Hồ sơ quy hoạch vùng cho lãnh đạo các địa phương vùng Đông Nam Bộ.

Vân Anh