Kỷ niệm 100 năm “Thư gửi Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản (QTCS)” của Nguyễn Ái Quốc (11/4/1924-11/4/2024)

Đối với cách mạng An Nam (tức cách mạng Việt Nam), QTCS có ảnh hưởng và đóng góp vô cùng quan trọng. Trong tác phẩm "Đường Kách mệnh" năm 1927, Nguyễn Ái Quốc đã khẳng định: “An Nam muốn cách mệnh thành công, thì tất phải nhờ Đệ tam Quốc tế”[1]. Vì vậy, từ rất sớm Nguyễn Ái Quốc đã có mối liên hệ mật thiết đối với QTCS.

Những năm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, hàng loạt phong trào yêu nước của Nhân dân ta đã nổi lên mạnh mẽ, liên tục chống đế quốc và phong kiến, song đều không giành được thắng lợi. Cách mạng Việt Nam đang lâm vào khủng hoảng ngày một trầm trọng. Trước bối cảnh đó, sau những năm bôn ba tìm đường cứu nước, tháng 7 năm 1920 Nguyễn Ái Quốc đã đọc được Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của VI.Lênin được thông qua tại Đại hội II QTCS. Luận cương đã trình bày một cách ngắn gọn những nguyên tắc đối với việc giải quyết vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa trong thời đại đế quốc chủ nghĩa. Trong đó, điểm 4 của Luận cương nhấn mạnh:…trọng tâm trong toàn bộ chính sách của QTCS về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa là cần phải đưa giai cấp vô sản và quần chúng lao động tất cả các dân tộc và các nước lại gần nhau trong cuộc đấu tranh cách mạng chung để lật đổ địa chủ và tư sản[2]. Từ đó, Nguyễn Ái Quốc nhận thấy “Đệ tam quốc tế chủ trương đập đổ tư bản làm thế giới cách mệnh” và “giúp dân thuộc địa chống lại đế quốc chủ nghĩa”. Đây là điểm khác biệt lớn nhất giữa QTCS với các tổ chức cộng sản khác đã được Người trình bày rõ trong cuốn "Đường Kách mệnh". Có thể nói Luận cương đã đáp ứng và phù hợp những suy nghĩ, những tìm kiếm bấy lâu nay của Nguyễn Ái Quốc. Bằng việc tiếp cận với Luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin và đi theo con đường cách mạng vô sản, Nguyễn Ái Quốc đã tìm ra con đường cứu nước cho dân tộc Việt Nam, giải quyết cuộc khủng hoảng về đường lối, đưa cách mạng Việt Nam bước sang một trang mới [3]. Sau này nhớ lại thời điểm được đọc bản luận cương của V.I.Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Luận cương của Lênin làm cho tôi rất cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao! Tôi vui mừng đến phát khóc lên. Ngồi một mình trong buồng mà tôi nói to lên như đang nói trước quần chúng đông đảo: “Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ! Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng chúng ta! Từ đó, tôi hoàn toàn tin theo Lênin, tin theo Quốc tế thứ ba””[4].

Tuy nhiên, để QTCS hiểu rõ hơn về Việt Nam, tình cảnh của mọi người dân Việt Nam chịu bao nỗi thống khổ dưới sự xâm lược, cai trị của thực dân Pháp là qua “Thư gửi Ban Chấp hành QTCS” của Nguyễn Ái Quốc vào 11/4/1924. Đầu thư, Nguyễn Ái Quốc viết: “Các đồng chí! Những thuộc địa của Pháp nói chung và Đông Dương nói riêng ít được biết đến trong giới vô sản và cộng sản. QTCS và Đảng Cộng sản Pháp rất ít được thông tin về những gì xảy ra ở những thuộc địa đó. Cục thông tin của Đảng cần phải được thành lập… Nếu chúng ta muốn hoạt động một cách có ích về vấn đề thuộc địa thì nhất thiết phải bắt liên lạc với các thuộc địa đó”[5]. Trong thư, Người thông tin đến QTCS về các hoạt động của mình ở Mátxcơva và phương Đông, đó là: “Về phần Đông Dương, từ lúc tôi tới Mátxcơva đã có quyết định rằng sau 03 tháng lưu lại ở đây, tôi sẽ đi Trung Quốc để tìm cách liên lạc với đất nước tôi… Vậy chuyến đi sẽ là một chuyến đi để khảo sát và nghiên cứu. Tôi sẽ phải cố gắng:

A - Thiết lập những quan hệ giữa Đông Dương và QTCS.

B - Thông báo cho QTCS về tình hình chính trị, kinh tế và xã hội của các thuộc địa này.

C - Tiếp xúc với các tổ chức đang tồn tại ở đó

D - Tổ chức một cơ sở thông tin và tuyên truyền”[6].

Đồng thời, Nguyễn Ái Quốc đặt ra những nhiệm vụ của hoạt động cách mạng trong thư của mình, đó là “Tôi hành động như thế nào để hoàn thành nhiệm vụ này? Trước hết tôi phải đi Trung Quốc. Tiếp đó hướng sự hoạt động theo những khả năng sẽ xuất hiện… Tôi hy vọng rằng những điều trên sẽ có thể dùng làm cơ sở để các đồng chí thảo luận về việc cử tôi đi Viễn Đông”[7]. Vì vậy, ngày 11/11/1924, Nguyễn Ái Quốc rời Mátxcơva, Liên Xô đến Quảng Châu, Trung Quốc để bước vào giai đoạn hoạt động, lãnh đạo cách mạng mới cho Việt Nam.

Qua “Thư gửi Ban Chấp hành QTCS” của Nguyễn Ái Quốc lúc bấy giờ, là kênh tuyên truyền rất hiệu quả và thiết thực tới các dân tộc thuộc địa trong đó có Việt Nam. Cũng từ đây, tên tuổi của Nguyễn Ái Quốc càng nổi tiếng và có tầm ảnh hưởng lớn như nhà cách mạng Nguyễn An Ninh từng nói: “Chính anh Nguyễn Ái Quốc đã làm tôi hăng hái cách mạng. Tôi hoàn toàn tán thành đường lối của Quốc tế đệ tam và tôi luôn coi anh Nguyễn Ái Quốc là một người dẫn đường cho tôi”[8].

Năm 2024, tròn 100 năm “Thư gửi Ban Chấp hành QTCS” của Nguyễn Ái Quốc (11/4/1924-11/4/2024) càng thấy rõ hơn nữa những công lao trời biển của Người trong hành trình hoạt động cứu nước cho dân tộc Việt Nam.

[1] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia, tr.312.

[2] Viện Mác - Lênin (1970), V.I.Lênin và Quốc tế Cộng sản, Nxb Sách chính trị, Mátxcơva, tiếng Nga, tr. 199.

[3] Nguyễn Thị Ly (2022), Nguyễn Ái Quốc bàn về vai trò Quốc tế cộng sản với cách mạng An Nam trong tác phẩm “Đường Cách mệnh” (https://www.tuyengiao.vn/nguyen-ai-quoc-ban-ve-vai-tro-quoc-te-cong-san-voi-cach-mang-an-nam-trong-tac-pham-duong-cach-menh-143557

[4] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị quốc gia, tr. 562.

[5] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia, tr. 273.

[6], [7] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 1, Nxb Chính trị quốc gia, tr. 274; 274

[8] Phạm Xanh (1990), Nguyễn Ái Quốc với việc truyền bá chủ nghĩa Mác- Lenin ở Việt Nam (1921- 1930), Nxb Thông tin lý luận, tr.73.

Lê Quang Cần