Kỷ niệm 80 năm bài báo “Chào Xuân” Giáp Thân năm 1944 - Lời tuyên đoán thắng lợi cách mạng nước ta của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Xuân Giáp Thìn năm 2024, tròn 80 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài báo “Chào Xuân”. Chào Xuân Giáp Thân năm 1944 là một bài báo, nhưng nội dung văn tự đan xen với một bài thơ, bài tùy bút, bài viết lịch sử, một tác phẩm văn học… hàm ý tràn đầy sức sống của tuổi trẻ, của tiết trời vào mùa xuân, với tinh thần lạc quan vào tương lai đất nước, thể hiện một dự báo tài tình của nhà hoạt động cách mạng từng trải vì dân, vì nước cho dân tộc Việt Nam.      

Năm 1944, Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa ra khỏi nhà tù của Tưởng Giới Thạch, Người đã chủ động liên lạc, hợp tác với các nhà hoạt động cách mạng ở Trung Quốc nhằm mục đích nắm tình hình quốc tế có ảnh hưởng trực tiếp đến nhiệm vụ, chiến lược, sách lược cách mạng Việt Nam, để kịp thời lãnh đạo toàn thể dân tộc ta đứng lên giành độc lập cho Tổ quốc khi thời cơ đến. Bài viết “Chào Xuân” đăng trên báo Đồng Minh, là bài viết hiếm hoi Người ký tên Hồ Chí Minh, như là một lời kêu gọi, hiệu triệu toàn thể dân tộc ta nắm bắt thời cơ cách mạng có được của tình hình diễn biến chiến tranh thế giới lần thứ hai, nhằm chuẩn bị mọi mặt cho cuộc đổi đời đối với dân tộc Việt Nam vào mùa Thu tháng Tám năm 1945.  

Trong bài báo này, Người diễn tả chất “Xuân” của chu trình tuần hoàn bốn mùa trong năm (Xuân - Hạ - Thu - Đông) đó là: “Năm cũ lịch cũ vừa qua. Năm mới lịch mới lại tới! Sau mùa Đông lạnh lẽo, muôn vật tiêu điều và tạo hóa lại cho mùa Xuân mang đến cho thế gian những vẻ tốt tươi ấm áp, muôn hoa tươi thắm, ngàn lá đua xanh. Loài động vật cũng nhờ Xuân mà khôi phục lại sinh khí. Vậy nên gọi là Xuân sinh”[1]. Đồng thời, Người nhấn mạnh đến sinh kế của con người nói chung, dân tộc Việt Nam nói riêng trước sự xâm lược, cai trị của thực dân Pháp: “Trong tự nhiên, thì Xuân này không khác gì các Xuân trước. Nhưng trong xã hội thì Xuân này là một chiếc tranh Xuân, một Xuân trọng yếu, chẳng những nó giúp giùm sinh kế của loài người trong một năm mà nó sẽ quyết định vận mệnh của loài người bao nhiêu thời đại”[2] mà chiến tranh thế giới lần thứ hai có ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc vận động cách mạng tháng Tám năm 1945 của nước ta. Do đó, việc nghiên cứu, nắm bắt tình hình chiến sự cuộc chiến này giữ vai trò rất quan trọng đối với việc đề ra chủ trương, đường lối, chính sách lãnh đạo cách mạng Việt Nam của Đảng Cộng sản Đông Dương.

Đầu năm 1944, chiến tranh thế giới thứ hai có sự chuyển biến quan trọng, thế và lực phe đồng minh ngày càng thắng thế, phe phát xít bước vào giai đoạn phòng ngự, suy yếu, thất bại là không tránh khỏi được, Chủ tịch Hồ Chí Minh phân tích qua bài báo Chào Xuân: “Từ Xuân năm ngoái, quân các nước Đồng Minh đã đứng vào chủ động. Quân các nước Trục - Tâm đứng về bị động. Minh quân bước qua thế công. Trục quân lui lại thế thủ. Chiến lược chớp nhoáng của Trục hoàn toàn thất bại. Chiến lược của Đồng Minh hoàn toàn thắng lợi”[3]. Sự nhạy bén, phân tích tình hình chiến sự giữa các bên tham gia trong chiến tranh thế giới thứ hai qua bài báo “Chào Xuân”, để dự báo những thắng lợi của cách mạng trong tương lai, Người nhấn mạnh: “Đoán trước để xét sau, xem sự chuyển biến nói trên, thì chúng ta có thể nói rằng: Xuân này là Xuân thắng lợi cho mặt trận phản xâm lược. Xuân là Xuân chung, vậy chúng ta phải gắng sức công tác thế nào cho Đồng Minh Hội chúng ta cũng có phần thắng lợi chung của Đồng Minh lớn kia… Rót cốc rượu Xuân, mừng cách mạng. Viết bài chào Tết, chúc thành công!”[4]. Qua nội dung này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định, Mặt trận Việt Minh thành lập năm 1941 của chúng ta là một bộ phận khăng khít của phe đồng minh chống phát xít, chiến tranh; do đó, chúng ta phải gắng sức đứng về phe đồng minh chống phát xít Nhật tại nước ta là vừa tự giải phóng chính mình, vừa giúp đồng minh chống kẻ thù chung của nhân dân yêu chuộng hòa bình, chống phát xít và chiến tranh trên thế giới. Đồng thời, Người đã dự báo thiên tài thắng lợi của cách mạng Việt Nam đó là rót cốc rượu Xuân, mừng cách mạng thành công trọn vẹn vào ngày 02/9/1945, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam) - Nhà nước công nông đầu tiên ở châu Á sau chiến tranh thế giới thứ hai.    

Những ngày đầu Xuân Giáp Thìn năm 2024, tròn 80 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài báo “Chào Xuân” với lời tuyên đoán cách mạng tháng Tám năm 1945 thắng lợi để mỗi cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên, người Việt Nam trong cũng như ngoài nước càng thêm kính yêu, tưởng nhớ đến Người, nhà thơ Tố Hữu viết:

“… Nhớ đôi dép cũ nặng công ơn

Yêu Bác, lòng ta trong sáng hơn

Xin nguyện cùng Người vươn tới mãi

Vững như muôn ngọn dải Trường Sơn”

... để luôn rèn luyện bản thân mình trong cuộc sống, xứng đáng với công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta. 

[1], [2], [3], [4] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, tập 3, Nxb Chính trị quốc gia sự thật, tr.472, 472, 474, 476-477.  

Lê Quang Cần