Những chỉ đạo chiến lược và tình cảm của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn cho Nam bộ thành đồng và Biên Hòa - Đồng Nai qua tư liệu hình ảnh lịch sử

Đồng chí cố Tổng Bí thư Lê Duẩn - Người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cống hiến cả cuộc đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng đất nước, Người đã có những chỉ đạo chiến lược cho Nam bộ thành đồng - miền Đông "gian lao mà anh dũng" và giành nhiều tình cảm cho quê hương Biên Hòa - Đồng Nai thân yêu.

Những chỉ đạo chiến lược của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn cho Nam bộ thành đồng và Biên Hòa - Đồng Nai:

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược và trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc, miền Đông Nam bộ đã ghi dấu ấn lãnh đạo của đồng chí Lê Duẩn với nhiều chủ trương quan trọng của Xứ ủy và Trung ương Cục miền Nam. Biên Hòa - Đồng Nai vinh dự được đồng chí Lê Duẩn nhiều lần về thăm và làm việc. Trong hoàn cảnh đất nước bị kẻ thù xâm chiếm, Nhân dân bị đàn áp khốc liệt, với trọng trách được Đảng và Bác Hồ kính yêu giao, đồng chí Lê Duẩn đã vững vàng nơi đầu sóng ngọn gió, cùng với Xứ ủy, Trung ương Cục miền Nam và được đồng bào đùm bọc, bảo vệ, đã vượt qua mọi phong ba bão táp, khói lửa của chiến tranh cách mạng, đã vận dụng sáng tạo, linh hoạt đường lối cách mạng sát với thực tiễn cách mạng miền Nam.

Từ cuối năm 1945 đến năm 1946, khi thực dân Pháp trở lại đánh chiếm hầu hết các địa phương trong tỉnh Biên Hòa và tiến hành càn quét, đánh phá phong trào kháng chiến ở Nam bộ. Kẻ thù huênh hoang: “Một ngày không xa sẽ tiêu diệt lực lượng kháng chiến ở Nam bộ”. Để cổ vũ phong trào kháng chiến của Nhân dân Nam bộ và miền Đông, Bộ Chỉ huy Khu 7 (Miền Đông) lãnh đạo lực lượng vũ trang tập kích vào thị xã Châu Thành (Biên Hòa) tháng 01/1946 - là nơi đặt cơ quan đầu não của Pháp ở miền Đông. Đây là trận đánh lớn vào trung tâm tỉnh lỵ, diệt nhiều tên Pháp và tay sai, đập tan luận điệu tuyên truyền của thực dân Pháp là “đã bình định xong Nam bộ”. Hưởng ứng chỉ thị “đẩy mạnh đánh giao thông địch” của Bộ Tư lệnh Nam bộ và lời kêu gọi “Toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 19/5/1947, đúng vào dịp kỷ niệm ngày sinh Bác Hồ kính yêu, Chi đội 10 đã nổ súng đánh đoàn tàu hỏa của địch trên đoạn đường sắt Bảo Chánh, mở màn đợt đánh giao thông của Chi đội 10 trên chiến trường Xuân Lộc giành thắng lợi to lớn. Bí thư lâm thời Xứ ủy Nam Bộ Lê Duẩn đang trên đường từ Việt Bắc về Đồng Tháp Mười đã ghé thăm căn cứ tại núi Chứa Chan. Sau khi nghe Chi đội trưởng Huỳnh Văn Nghệ báo cáo tình hình đánh phá hệ thống giao thông của địch, đồng chí Lê Duẩn đã nán lại Xuân Lộc để quan sát và có những chủ trương quan trọng. Thực hiện chỉ đạo của đồng chí Lê Duẩn, đầu tháng 6/1947, Chi đội 10 tiếp tục tổ chức đánh đoàn tàu quân sự của địch trên đoạn đường sắt Trảng Táo - Gia Huynh. Đặc biệt, chiến thắng La Ngà (01/3/1948) của lực lượng vũ trang miền Đông đã đốt cháy 59/70 xe quân sự, tiêu diệt 150 lính lê dương, 25 sĩ quan Pháp, 03 đại tá, trong đó, có Đại tá Pa-ruýt, Tổng Tham mưu phó quân viễn chinh Pháp ở Nam Đông Dương đi dự hội nghị quân chính ở Đà Lạt. Đây là trận đánh phục kích giao thông tiêu diệt đoàn xe quân sự lớn nhất, quan trọng nhất lúc bấy giờ ở chiến trường Nam bộ.

Ý kiến của đồng chí Lê Duẩn có tác dụng cổ vũ tinh thần hăng hái chiến đấu của cán bộ, chiến sĩ Chi đội 10 và bộ đội Khu 7, đồng thời, chỉ ra những nội dung chi đội cần phấn đấu, rèn luyện trong thời gian tới trên chiến trường miền Đông Nam bộ và Khu 7.

Phối hợp với chiến trường cả nước, tại hội nghị quân sự Nam bộ (tháng 8/1949), đồng chí Lê Duẩn đã chỉ đạo Khu 7 tập trung phá hoại chính sách quân sự, kinh tế, chính trị của địch, cụ thể là phá các trục đường giao thông quan trọng, các đồn điền cao su, củng cố và xây dựng Chiến khu Đ, đẩy mạnh công tác vũ trang tuyên truyền vào vùng dân tộc thiểu số. Trong hội nghị này, sau khi nghe đồng chí Bùi Cát Vũ và đồng chí Trần Công An (Hai Cà) báo cáo kinh nghiệm đánh đặc công, đồng chí Bí thư Xứ ủy chỉ đạo Khu 7 phổ biến kinh nghiệm cho Khu 9, Khu 5… Sau này, đã hình thành binh chủng đặc công của Quân đội nhân dân Việt nam anh hùng.

Tháng 6/1954, khi cùng đoàn cán bộ miền Nam từ Chiến khu Việt Bắc về đến Chiến khu Đ, đồng chí Lê Duẩn đã trực tiếp làm việc với lãnh đạo tỉnh Thủ Biên (gồm Biên Hòa và Thủ Dầu Một nhập lại từ năm 1951). Đồng chí đã chuyển lời thăm hỏi ân cần của Trung ương Đảng và Bác Hồ đến đồng bào, các dân tộc, cán bộ, chiến sĩ trong tỉnh. Đồng chí Lê Duẩn đã động viên quân và dân Thủ Biên lập nhiều thành tích xuất sắc hơn nữa để cùng Nam bộ làm tròn nhiệm vụ cách mạng được Bác Hồ và Trung ương giao.

Một trong những kết quả trong việc vận dụng sáng tạo “Đề cương cách mạng miền Nam” của đồng chí Lê Duẩn ở chiến trường Biên Hòa là cuối năm 1956, Đảng bộ nhà lao Tân Hiệp quyết định lãnh đạo cuộc vượt ngục, giải thoát hàng ngàn cán bộ, đảng viên, chiến sĩ cách mạng, người yêu nước, lấy được nhiều vũ khí về với Nhân dân, bổ sung nhiều cán bộ cốt cán cho các tỉnh, thành miền Đông, bổ sung thêm trang thiết bị cho lực lượng vũ trang. Từ năm 1958 trở đi, đồng chí Lê Duẩn được điều động về Trung ương giữ vị trí quan trọng khác, nhưng Đồng chí luôn quan tâm, theo dõi đến phong trào cách mạng miền Nam và miền Đông Nam bộ. Với vai trò là Bí thư thứ nhất Trung ương Đảng, Đồng chí có nhiều bức “Thư vào Nam” để định hướng, chỉ đạo các phong trào cách mạng. Từ kinh nghiệm đánh đặc công vào hậu cứ, kho tàng, đầu não địch, đến những chiến công “lừng lẫy khắp năm châu” của bộ đội pháo binh Miền (đoàn pháo binh Biên Hòa) vào sân bay Biên Hòa (ngày 31/10/1964), trong “Thư vào Nam” tháng 5/1965, Bí thư thứ nhất cố Tổng Bí thư Lê Duẩn đã viết: “Hiện nay, ta vừa phải chuẩn bị đầy đủ lực lượng dự trữ chiến lược, vừa phải mở nhiều mặt trận để phân tán địch, nhử địch ra vùng rừng núi tiêu diệt chúng. Ta cần phát triển lực lượng và nâng cao chất lượng bộ đội đặc công, pháo binh… đánh vào các sân bay, các trận địa pháo, kho bom đạn, xăng dầu, trừng trị địch ngay trong căn cứ trước khi chúng hành động”. Thực hiện chỉ đạo sâu sát, đúng đắn đó, quân và dân Biên Hòa và lực lượng của Miền, Quân khu miền Đông đã nhiều lần đánh vào sân bay Biên Hòa, Tổng Kho liên hợp quân sự Long Bình, Kho bom đạn Thành Tuy Hạ, Bộ Tư lệnh dã chiến 2 của Mỹ, Bộ Tư lệnh vùng 3 chiến thuật, Nha Cảnh sát miền Đông… gây cho địch nhiều thiệt hại to lớn về người, vũ khí, bom đạn, nhiên liệu, đã góp phần quan trọng cùng quân, dân cả nước thực hiện thắng lợi lời dạy thiêng liêng của Bác Hồ kính yêu: “Đánh cho Mỹ cút, ngụy nhào”, kết thúc cuộc kháng chiến lâu dài, gian khổ, đầy hy sinh, nhưng rất vẻ vang bằng cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975 với chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đem lại độc lập, hòa bình, thống nhất, tự do cho dân tộc và Tổ quốc.

Sau khi đất nước thống nhất, trong bối cảnh chưa tan khói lửa chiến tranh, công việc bề bộn, ngay từ tháng 5/1975, trên cương vị là Tổng Bí thư của Đảng, đồng chí Lê Duẩn đã về thăm, làm việc với Thường vụ Khu ủy miền Đông Nam bộ và Ủy ban quân quản Biên Hòa, nghe báo cáo kết quả chiến đấu và giải phóng các tỉnh miền Đông, đặc biệt là cuộc chiến đấu 12 ngày đêm, đập tan cánh cửa thép Xuân Lộc, giải phóng và tiếp quản sân bay chiến lược Biên Hòa, Bộ Tư lệnh vùng 3 chiến thuật, trực tiếp tham quan khu Tổng kho chiến lược quân sự Long Bình, đặc biệt là khu công nghiệp Biên Hòa (Sonadezi), là khu công nghiệp hiện đại nhất Đông Nam Á lúc bấy giờ. Đồng chí đánh giá rất cao quân, dân miền Đông, cùng quân, dân Sài Gòn - Gia Định và Nam bộ đã góp phần to lớn, thực hiện thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước; đã chiếm giữ, bảo vệ, tiếp quản nhiều cơ sở vật chất, kho tàng quan trọng của Mỹ, ngụy. Đặc biệt là các thành phố lớn được bảo vệ nguyên vẹn, tính mạng của nhân dân được an toàn. Đồng chí ân cần căn dặn, chỉ đạo các cấp ủy phải tập trung ổn định cuộc sống nhân dân, khẩn trương tổ chức khôi phục sản xuất, bảo vệ an ninh trật tự xã hội, hàn gắn vết thương chiến tranh, thực hiện tốt chính sách đền ơn đáp nghĩa, chính sách dân vận trong vùng giải phóng. Đặc biệt, đồng chí rất quan tâm đến việc khôi phục hoạt động các nhà máy trong khu công nghiệp Biên Hòa, đã dành thời gian làm việc với nhiều nhà máy quan trọng như: Codido, Vicasa, Vikino, nhà máy đường…; tháo gỡ khó khăn nhà máy nước, nhà máy điện đặt tại Biên Hòa phục vụ cho Sài Gòn. Chỉ đạo đẩy mạnh hoạt động của các nhà máy chế biến cao su, khai thác trồng mới diện tích, tăng năng suất mủ cao su. Nhờ vậy, Tổng Công ty cao su (tiền thân là cao su Đồng Nai) đã trở thành một trong những ngành kinh tế nông nghiệp mũi nhọn của nước ta ngày nay. Đặc biệt là sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, con người và tài nguyên cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.

Vào đầu năm 1983, tỉnh Đồng Nai tổ chức Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ III (vòng 2), Tổng Bí thư Lê Duẩn về dự và có bài phát biểu quan trọng. Là người có nhiều năm gắn bó với vùng đất miền Đông Nam bộ, với Biên Hòa - Đồng Nai, đồng chí Lê Duẩn phát biểu rất sâu sắc, chân tình, trách nhiệm, chỉ rõ ưu, khuyết điểm, thiếu sót phải khắc phục và quan tâm phát triển trong thời kỳ mới. Thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đồng chí Lê Duẩn đã khen ngợi quân và dân Đồng Nai: “Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trên chiến trường miền Đông “gian lao mà anh dũng”, Đồng Nai là một mảnh đất kiên cường mà biết bao khu rừng, ngọn núi, khúc sông đã trở thành tên gọi của nhiều chiến công lừng lẫy. Trong giai đoạn mới, hòa nhịp với bước phát triển của cách mạng miền Nam sau ngày giải phóng, tỉnh Đồng Nai đã tiến được một bước đáng kể trên con đường xã hội chủ nghĩa”.

Với tầm nhìn chiến lược, đồng chí cố Tổng Bí thư Lê Duẩn khẳng định: “Đồng Nai có đủ điều kiện về sức người sức của xây dựng tỉnh nhà phát triển vững mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp công nghiệp hóa đất nước”. Nhưng muốn công nghiệp hóa tỉnh nhà, theo đồng chí Lê Duẩn, với lợi thế sẵn có, Đồng Nai cần: “Tập trung mở rộng và phát triển diện tích cây công nghiệp ngắn và dài ngày chất lượng cao phục vụ cho xuất khẩu. Mặt khác, tỉnh cần xây dựng nguồn nguyên liệu phục vụ cho công nghiệp chế biến”. Tại các buổi nói chuyện trong những lần về thăm và làm việc tại Đồng Nai, Tổng Bí thư Lê Duẩn cũng đặc biệt lưu ý Đảng bộ tỉnh quan tâm nhiều hơn đến công tác xây dựng Đảng, đào tạo đội ngũ cán bộ có phẩm chất, đạo đức cách mạng, có năng lực lãnh đạo, quan tâm bồi dưỡng đội ngũ cán bộ kế thừa. Đặc biệt, Đồng chí lưu ý nhiều đến công tác tự phê bình, phê bình, trau dồi, rèn luyện, giữ gìn đoàn kết, có đạo đức cách mạng trong sáng trong toàn Đảng bộ.

Đồng Nai rất tự hào là địa điểm có mặt tại Di tích Trung ương Cục miền Nam (1961-1962), nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử hào hùng của cách mạng miền Nam. Ngày 23/1/1961, Hội nghị lần thứ III (khóa III) của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã quyết định thành lập lại Trung ương Cục miền Nam thay cho Xứ ủy Nam Bộ. Ngày 10/10/1961, Hội nghị lần thứ nhất Trung ương Cục miền Nam chính thức ra mắt tại căn cứ Mã Đà, Chiến khu Đ (nay là xã Phú Lý, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai). Trung ương Cục được Ban Chấp hành Trung ương giao chỉ đạo phong trào cách mạng từ vĩ tuyến 17 đến mũi Cà Mau. Đến cuối năm 1962, do yêu cầu nhiệm vụ mới, Trung ương Cục miền Nam chuyển về Chiến khu Dương Minh Châu (Tây Ninh). Như vậy, Trung ương Cục miền Nam thành lập lại vào tháng 01/1961 là sự tiếp nối và kế thừa vai trò lịch sử của Xứ ủy Nam bộ và Trung ương Cục miền Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và mở đầu cuộc kháng chiến chống Mỹ do đồng chí Lê Duẩn làm Bí thư. Tuy chỉ đứng chân hoạt động ở Chiến khu Đ trong một thời gian ngắn (từ năm 1961 đến 1962), nhưng Trung ương Cục miền Nam đã có những đóng góp quan trọng, phát huy vai trò lãnh đạo của Trung ương Cục miền Nam và Xứ ủy Nam bộ trong giai đoạn trước, lãnh đạo phong trào cách mạng miền Nam, đưa cách mạng miền Nam đến những thắng lợi vĩ đại. Kết quả đó đã khẳng định và chứng minh chủ trương thành lập Trung ương Cục miền Nam thay cho Xứ ủy Nam bộ của Ban Chấp hành Trung ương Đảng là hoàn toàn đúng đắn, phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ quan trọng của cách mạng miền Nam trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt; kẻ thù tìm mọi cách tiêu diệt phong trào cách mạng miền Nam, tiêu diệt các cơ quan lãnh đạo, chỉ huy đầu não của cách mạng miền Nam, dìm cách mạng miền Nam trong bể máu.

Những tình cảm của Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn cho Nam bộ thành đồng và Biên Hòa - Đồng Nai qua hình ảnh tư liệu lịch sử:

Tháng 5/1975, Ban thường vụ Quân ủy miền Đông báo cáo với Tổng Bí thư Lê Duẩn về tình hình giải phóng, tiếp quản thành phố Biên Hòa, khu công nghiệp, Tổng kho Long Bình, sân bay Biên Hòa tại văn phòng Khu ủy miền Đông

(nay là Nhà Văn hóa Thiếu nhi Đồng Nai) (Ảnh tư liệu chụp lại tại Bảo tàng Đồng Nai)

Tổng Bí thư Lê Duẩn và Đại tướng Võ Nguyên Giáp thăm cán bộ, chiến sĩ tỉnh Đồng Naivào ngày miền Nam giải phóng (Ảnh tư liệu chụp lại tại Bảo tàng tỉnh Đồng Nai)

Năm 1977, Tổng Bí thư Lê Duẩn làm việc với đồng chí Trần Văn Trà - UVTW Đảng, Tư lệnh Quân khu VII tại rừng Cát Tiên (Ảnh tư liệu chụp lại tại Bảo tàng tỉnh Đồng Nai)

Năm 1982, Tổng Bí thư Lê Duẩn thăm Tổng Công ty Cao su Đồng Nai (Ảnh tư liệu chụp lại tại Bảo tàng tỉnh Đồng Nai)

Tổng Bí thư Lê Duẩn về thăm công trường thủy điện Trị An, tỉnh Đồng Nai (Ảnh tư liệu chụp lại tại Bảo tàng tỉnh Đồng Nai)

Tổng Bí thư Lê Duẩn thăm và nói chuyện với đồng bào dân tộc Chơ ro ở Đồng Nai (Ảnh tư liệu chụp lại tại Bảo tàng tỉnh Đồng Nai)

Lê Sơn