Tăng cường đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên môi trường không gian mạng (KGM) hiện nay

       Hiện nay, hầu hết người dân Việt Nam trong và ngoài nước sử dụng các nền tảng mạng xã hội (MXH) ngày càng gia tăng. Các quy định pháp luật của nước ta đối với người sử dụng Internet, MXH ngày càng chặt chẽ. Tuy nhiên, một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức…, người dân trong và ngoài nước chưa hiểu biết hết, nắm vững đầy đủ các quy định pháp luật, đôi lúc dẫn đến vi phạm pháp luật về sử dụng các nền tảng MXH. Trong khi đó, các thế lực thù địch trong và ngoài nước gia tăng sử dụng các trang MXH để xuyên tạc, bôi nhọ, vu khống chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước bằng nhiều thủ đoạn, chiêu thò thâm độc, xảo quyệt khác nhau; chúng khoét sâu những hạn chế về tham nhũng, khó khăn về kinh tế do hậu quả của dịch bệnh COVID-19, tác động của cạnh tranh, xung đột quân sự cục bộ ở một số nơi trên thế giới…, phủ nhận sạch trơn những thành quả to lớn về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại sau 37 năm đổi mới (1986-2023). Do đó, cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh theo tinh thần Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) “về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” trong và ngoài nước càng trở nên cấp thiết, liên tục và lâu dài.   

          1. Quy định của pháp luật đối với cá nhân, tổ chức sử dụng các nền tảng KGM  

Hiện nay, Việt Nam có 06 MXH phổ biến nhất toàn cầu gồm Facebook, Instagram, TikTok, WhatsApp, Twitter và Youtube. Theo kết quả khảo sát mới đây của Công ty nghiên cứu thị trường DataReportal (Singapore), trong số 10 quốc gia có lượng người dùng Facebook, TikTok và Youtube nhiều nhất thế giới, Việt Nam xếp hàng thứ 6; trong đó, có 93,8% người có độ tuổi từ 16 tới 64 đang sử dụng Internet ở Việt Nam sử dụng Facebook, với các nền tảng mạng xã hội phổ biến khác như Zalo hay Messenger, tỷ lệ tương ứng là 91,3% và 82,2% [1].

Một trong những điểm ưu điểm công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước qua Internet, MXH so với hình thức truyền thống là đáp ứng được nhu cầu tiếp cận thông tin nhanh chóng, rộng rãi cho cán bộ, đảng viên, công chức…, mọi người dân trong và ngoài nước. Tuy nhiên, điều này cũng trở thành “con dao hai lưỡi” khi tạo điều kiện cho tin giả, thông tin xấu, độc lan truyền rộng rãi trong thời gian ngắn, nghiêm trọng hơn, các thế lực thù địch, phản động lợi dụng MXH để xuyên tạc, nói xấu Đảng, Nhà nước và chế độ, lôi kéo, kích động bạo loạn, biểu tình, gây rối trật tự công cộng,... Do đó, yêu cầu đặt ra đối với việc ứng dụng MXH trong công tác tuyên truyền là thông tin phải được cung cấp nhanh chóng, kịp thời nhưng vẫn phải bảo đảm tính chính xác, chất lượng với cách viết hấp dẫn, thu hút. Khi xuất hiện tin giả, thông tin xấu, độc, thì cán bộ, đảng viên, công chức…, người Việt Nam trong và ngoài nước phải kịp thời “giải độc” thông tin nhanh chóng bằng nguồn tin xác thực, tin cậy giúp người dân nắm rõ bản chất vấn đề, không để những thông tin này ảnh hưởng xấu đến niềm tin của người dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ. Đấu tranh, phản bác, đồng thời tuyên truyền và huy động người dân trong và ngoài nước tham gia chia sẻ, lan tỏa nguồn thông tin chính thống thành dòng chủ lưu, chi phối trên MXH. Đối với các vấn đề, lĩnh vực quan trọng, nhạy cảm và phức tạp được dư luận quan tâm, phải dự báo được tình hình, xu hướng để chủ động chiếm lĩnh truyền thông trên mạng. Do đó, việc hiểu biết, nắm vững các quy định của pháp luật đối với việc sử dụng Internet, MXH trở nên cấp thiết đối với mỗi cán bộ, người dân trong và ngoài nước. Mỗi cán bộ, đảng viên, công chức…, người dân trong và ngoài nước cần phải hiểu biết, nắm vững đầy đủ các quy định pháp luật về sử dụng Internet, KGM vừa là quyền lợi, vừa là trách nhiệm công dân đối với Đảng, Nhà nước và Tổ quốc.

Theo Điều 2, Luật An ninh mạng số 24/2018/QH14 ngày 12/6/2018 của Quốc hội (khóa XIV) nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam xác định: KGM là mạng lưới kết nối của cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, bao gồm mạng viễn thông, mạng Internet, mạng máy tính, hệ thống thông tin, hệ thống xử lý và điều khiển thông tin, cơ sở dữ liệu; là nơi con người thực hiện các hành vi xã hội không bị giới hạn bởi không gian và thời gian. Đồng thời, an ninh mạng là sự bảo đảm hoạt động trên không gian mạng không gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.  

Để bảo đảm KGM quốc gia, trật tự an toàn xã hội từ môi trường KGM, tại Điều 6 Luật An ninh mạng năm 2018 quy định: Nhà nước áp dụng các biện pháp để bảo vệ KGM quốc gia; phòng ngừa, xử lý hành vi xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân trên không gian mạng. Do đó, tại Điều 8 Luật An ninh mạng năm 2018 quy định các hành vi bị nghiêm cấm: Tổ chức, hoạt động, câu kết, xúi giục, mua chuộc, lừa gạt, lôi kéo, đào tạo, huấn luyện người chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc. Thông tin sai sự thật gây hoang mang trong Nhân dân, gây thiệt hại cho hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.

Đồng thời, Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành Quyết định số 874/QĐ-BTTTT, ngày 17/6/2021 “về việc ban hành bộ quy tắc ứng xử trên MXH”, tại Điều 3 quy định Quy tắc Tôn trọng, tuân thủ pháp luật: Tuân thủ pháp luật Việt Nam, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Quy tắc Lành mạnh: Hành vi, ứng xử trên MXH phù hợp với các giá trị đạo đức, văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Quy tắc An toàn, bảo mật thông tin: Tuân thủ các quy định và hướng dẫn về bảo vệ an toàn và bảo mật thông tin. Quy tắc Trách nhiệm: Chịu trách nhiệm về các hành vi, ứng xử trên MXH; phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý hành vi, nội dung thông tin vi phạm pháp luật; tại khoản 6, Điều 4 quy định đối với tổ chức và cá nhân: Không đăng tải những nội dung vi phạm pháp luật, các thông tin xúc phạm danh dự, nhân phẩm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân khác; sử dụng ngôn ngữ phản cảm, vi phạm thuần phong mỹ tục; tung tin giả, tin sai sự thật; quảng cáo, kinh doanh dịch vụ trái phép... gây bức xúc trong dư luận xã hội, ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội.

Bên cạnh các quy định của pháp luật về sử dụng Internet, KGM, Nhà nước cũng ban hành các quy định chế tài đối với cá nhân, tổ chức vi phạm pháp luật về sử dụng Internet, KGM nhằm răn đe, cảnh tỉnh đối hành vi vi phạm pháp luật về lĩnh vực này.

Thứ nhất, về chế tài xử lý đối với hành vi đưa thông tin sai sự thật trên KGM được quy định tại Điều 8 Luật An toàn thông tin mạng năm 2015: Người nào có hành vi vi phạm quy định của Luật này thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật; Điều 9 Luật An ninh mạng năm 2018: Người nào có hành vi vi phạm quy định của Luật này thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật. Như vậy, có 04 chế tài được áp dụng đối với hành vi đưa thông tin sai sự thật, giả mạo trên KGM, đó là, chế tài hành chính, chế tài kỷ luật, chế tài hình sự và chế tài dân sự. Tùy từng tính chất và mức độ mà người thực hiện hành vi vi phạm có thể bị áp dụng một, hai hoặc nhiều chế tài đối với một hành vi vi phạm.  

Thứ hai, về chế tài xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi xuyên tạc, bịa đặt sai sự thật trên KGM với mức xử phạt tiền cụ thể. Theo Nghị định số 15/2020/NĐ-CP, ngày 03/02/2020 của Chính phủ về “quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử”, tại Điều 99, khoản 3: Thực hiện hành vi đưa thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự và nhân phẩm của cá nhân. Bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả buộc gỡ bỏ đường dẫn đến thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn, thông tin vi phạm pháp luật đối với hành vi vi phạm (bị phạt tiền từ 20-30 triệu đồng). Cũng tại Điều 100 của Nghị định số 15/2020/NĐ-CP, khoản 3 quy định đối với tổ chức, doanh nghiệp thiết lập MXH: Chủ động lưu trữ, truyền đưa thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, vu khống, xuyên tạc, xúc phạm uy tín của tổ chức và danh dự, nhân phẩm của cá nhân. Chủ động cung cấp thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc… Chủ động lưu trữ, truyền đưa thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc. Chủ động lưu trữ, truyền đưa nội dung thông tin không phù hợp với lợi ích đất nước. Chủ động đăng, phát, truyền đưa, sử dụng hình ảnh bản đồ Việt Nam không thể hiện đầy đủ hoặc thể hiện sai chủ quyền quốc gia. Chủ động đăng, phát các tác phẩm báo chí, văn học, nghệ thuật, xuất bản phẩm mà không được sự đồng ý của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ hoặc không được phép lưu hành hoặc đã có quyết định cấm lưu hành hoặc tịch thu… Bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật đối với hành vi vi phạm (bị phạt tiền từ 50-70 triệu đồng). Tại Điều 101 của Nghị định số 15/2020/NĐ-CP, khoản 1: Đối với vi phạm các quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ mạng xã hội (bị phạt tiền từ 10-20 triệu đồng) một trong các hành vi sau: Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân; cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc; cung cấp, chia sẻ thông tin miêu tả tỉ mỉ hành động chém, giết, tai nạn, kinh dị, rùng rợn; cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc; cung cấp, chia sẻ các tác phẩm báo chí, văn học, nghệ thuật, xuất bản phẩm mà không được sự đồng ý của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ hoặc chưa được phép lưu hành hoặc đã có quyết định cấm lưu hành hoặc tịch thu; quảng cáo, tuyên truyền, chia sẻ thông tin về hàng hóa, dịch vụ bị cấm; cung cấp, chia sẻ hình ảnh bản đồ Việt Nam nhưng không thể hiện hoặc thể hiện không đúng chủ quyền quốc gia; cung cấp, chia sẻ đường dẫn đến thông tin trên mạng có nội dung bị cấm. Tại Điều 102 của Nghị định số 15/2020/NĐ-CP về vi phạm quy định về lưu trữ, cho thuê, truyền đưa, cung cấp, truy nhập, thu thập, xử lý, trao đổi và sử dụng thông tin; trong đó, khoản 3, điểm g quy định: Tổ chức, cá nhân cung cấp, trao đổi, truyền đưa hoặc lưu trữ, sử dụng thông tin số nhằm đe dọa, quấy rối, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác (bị phạt tiền 10-20 triệu đồng).

Thứ ba, về biện pháp chế tài hình sự các hành vi chống phá Đảng, Nhà nước nói chung, trên KGM nói riêng được quy rất định cụ thể. Đối với hành vi làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung bịa đặt, gây hoang mang trong Nhân dân với mục đích nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được quy định tại Điều 117 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Theo đó, người phạm tội sẽ bị xử phạt tù (trường hợp đặc biệt nghiêm trọng từ 10-20 năm; người chuẩn bị phạm tội từ 01-05 năm).

Đối với trường hợp sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về “tội vu khống” theo khoản 2 Điều 156 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Theo đó, người phạm tội sẽ bị xử phạt tù từ 01-03 năm và có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền từ 10-50 triệu đồng; cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01-05 năm.

Đối với hành vi đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông những thông tin trái với quy định của pháp luật để thu lợi bất chính (trong đó có câu like, câu view các nội dung xuyên tạc, sai trái vi phạm pháp luật qua mạng xã hội Facebook, Instagram, TikTok, WhatsApp, Twitter và Youtube) bị phạt tiền từ 50-dưới 200 triệu đồng hoặc gây thiệt hại từ 100-dưới 500 triệu đồng hoặc gây dư luận xấu làm giảm uy tín của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thể bị xử lý về “tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông” theo quy định tại khoản 1 Điều 288 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), sẽ bị xử phạt tiền từ 30-200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm và có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền từ 5-50 triệu đồng; cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01-05 năm.

2. Các thế lực thù địch, phản động gia tăng hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước trên KGM

Theo Báo cáo Tổng quan phát triển kỹ thuật số Việt Nam 2021 do We are social và Kepios công bố đầu năm 2022: Việt Nam có 76,95 triệu người dùng MXH (chiếm 97,8% dân số từ 13 tuổi trở lên). Lượng người sử dụng MXH cũng có xu hướng tăng nhanh (năm 2022 tăng 6,9% so với năm 2021). Đây là những con số đáng mơ ước với bất kỳ loại hình truyền thông nào, cho thấy tiềm năng lớn của MXH trong truyền thông chính trị ở Việt Nam. Thời gian trung bình người Việt sử dụng MXH là 02 giờ 28 phút mỗi ngày. Con số này cũng lớn hơn nhiều so với trung bình các nước khác trên thế giới, tăng thêm cơ hội cho các nhà truyền thông chính trị tiếp cận công chúng. Tần suất sử dụng MXH của công chúng cũng ngày càng gia tăng vì họ có thể truy cập mọi lúc, mọi nơi nhờ công nghệ Wifi phủ rộng khắp nơi và việc sử dụng phổ biến các thiết bị công nghệ hiện đại như smartphone, máy tính xách tay, máy tính bảng...[2].  

Xét về ưu điểm, ngày nay MXH là một trong các kênh quan trọng đối với phổ biến, tuyên truyền rộng rãi đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với mọi người dân trong và ngoài nước; từ đó củng cố niềm tin của quần chúng nhân dân, giúp mọi người dân hiểu đúng, đầy đủ vào đường lối lãnh đạo của Đảng, Nhà nước.

Tuy nhiên, trong bối cảnh xuất hiện nhiều thông tin xấu, độc hiện nay, một trong những phương thức của các hoạt động “diễn biến hòa bình” phổ biến nhất được các thế lực thù địch, phản động trong và ngoài nước tiến hành đối với nước ta là tận dụng Internet, MXH tiến hành chống phá trên các lĩnh vực tư tưởng, chính trị, văn hóa, kinh tế, xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại mà cách thức chủ yếu của chúng là cổ súy các quan điểm sai trái về tư tưởng, chính trị; xuyên tạc, thổi phồng, bóp méo các vấn đề bức xúc trong xã hội; tạo dựng thông tin sai sự thật, nhằm làm nhiễu loạn truyền thông, gây hoài nghi trong quần chúng, từng bước tạo bất ổn trong xã hội tiến tới hình thành các xu hướng phản kháng chống chính quyền nhà nước.

Trong thời gian qua, ở nước ngoài các tổ chức phản động lưu vong đã duy trì và lập mới hàng ngàn website, blog, Facebook, Youtobe … gia tăng chiến dịch “chiến tranh tâm lý”; phát động hàng trăm chiến dịch tán phát tin giả, tin sai sự thật trên mạng Internet; lợi dụng vỏ bọc “xã hội dân sự”, “phản biện xã hội” để thu thập thông tin, tập hợp lực lượng, thúc đẩy “bất tuân dân sự” ở trong nước. Ngày 01/01/2019, Luật An ninh mạng có hiệu lực thi hành, nhiều trang mạng điện tử phản động như: RFA, BBC Tiếng Việt đã đưa tin bóp méo xuyên tạc cho rằng luật này đặc biệt xâm phạm không gian riêng tư, vi phạm tự do ngôn luận. Mỗi khi chúng ta triển khai ngăn chặn những tin tức sai trái trên môi trường mạng, lập tức các thế lực thù địch rêu rao rằng đây là hình thức kiểm duyệt thông tin, vi phạm quyền được nói cơ bản của con người và chúng kêu gọi người dân đứng lên chống lại sự quản lý, điều hành của Nhà nước, thực tế một số người dân không đủ thông tin, thiếu hiểu biết đã dễ dàng tin theo và có những phát ngôn chống đối, cản trở việc thi hành pháp luật; tình trạng đăng tải, chia sẻ thông tin nội bộ chưa được kiểm chứng diễn ra khá phổ biến trên không gia mạng gây dư luận xấu.  

Đồng thời, các thế lực phản động trong và ngoài nước núp bóng, lợi dụng các hoạt động khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo, các “diễn đàn” để tán phát các quan điểm sai trái, phản động, xuyên tạc để chống phá Đảng, Nhà nước ta. Chúng đầu tư kinh phí dưới dạng “hỗ trợ nhân đạo”, lợi dụng các tổ chức phi chính phủ để tuyên truyền, lôi kéo nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa. Chúng tổ chức truyền đạo, lập đạo trái pháp luật, tuyên truyền mê tín dị đoan để mê hoặc, lôi kéo những người kém hiểu biết. Chúng mua chuộc cán bộ dưới nhiều hình thức, như tổ chức “tham quan”, “du lịch”, “hội nghị”, “đầu tư dự án”, “đào tạo”... cũng như các “mồi nhử” kinh tế khác khá “hấp dẫn” làm mê muội nhiều người; không loại trừ cả những hình thức ép buộc, giả danh cán bộ để lừa dối, tán phát các luận điệu sai trái, đối lập với quan điểm của Đảng [3].

          Trong thời gian gần đây, một trong các tổ chức phản động, khủng bố hoạt động mạnh trên đất nước ta là Việt Tân, Triều đại Việt... Các tổ chức khủng bố này đã lợi dụng những vấn đề nhạy cảm, phức tạp về chính trị, xã hội để kích động, gây mất an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Trong đó, rạng sáng ngày 11/6/2023, một nhóm đối tượng có vũ trang đã tấn công vào trụ sở UBND xã Ea Tiêu và xã Ea Ktur thuộc huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk; hậu quả làm 9 người chết, 2 người bị thương, nhiều tài sản khác bị đốt phá. Hiện nay, các đối tượng tham gia vụ khủng bố đều đã bị bắt giữ; cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Đắk Lắk đã ra quyết định khởi tố, bắt, tạm giam đối với 91 bị can về các tội “Khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân”, “Không tố giác tội phạm”, “Che giấu tội phạm” và “Tổ chức, môi giới cho người khác xuất cảnh, nhập cảnh hoặc ở lại Việt Nam trái phép” để điều tra làm rõ, xử lý theo quy định pháp luật, đồng thời tiếp tục điều tra mở rộng để xử lý triệt để các đối tượng liên quan. Ngoài ra, lực lượng Công an cũng đã thu thập được các tài liệu, chứng cứ chứng minh vụ án xảy ra còn do có sự hậu thuẫn, chỉ đạo từ một số tổ chức, cá nhân ở nước ngoài, thậm chí cử đối tượng từ nước ngoài xâm nhập trái phép về Việt Nam để dàn dựng, chỉ đạo vụ tấn công khủng bố. 

Ngày 20/6/2023, tại Hội nghị cấp cao những người đứng đầu lực lượng chống khủng bố các nước do Liên Hợp quốc tổ chức tại New York (Mỹ), đồng chí Thiếu tướng Phạm Ngọc Việt - Cục trưởng Cục An ninh nội địa đã khẳng định: “Vụ tấn công trụ sở UBND xã Ea Ktur và Ea Tiêu, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk ngày 11/6/2023 là vụ khủng bố. Cơ quan Công an đã đã bắt giữ nhiều nghi phạm, trong đó có đối tượng là thành viên của một tổ chức có trụ sở tại Mỹ, nhận lệnh chỉ đạo từ tổ chức này xâm nhập về Việt Nam và dàn dựng vụ tấn công. Đây là hoạt động khủng bố có tổ chức, được trang bị các loại vũ khí; hành vi rất manh động, liều lĩnh, man rợ, mất nhân tính. Việt Nam mạnh mẽ lên án các cá nhân, tổ chức đã dung túng, hậu thuẫn, chỉ đạo cũng như số đối tượng đã trực tiếp gây ra vụ việc này. Đồng thời, Việt Nam kêu gọi các quốc gia, tổ chức quốc tế có liên quan hỗ trợ và hợp tác chặt chẽ với Việt Nam trong điều tra vụ việc cũng như đấu tranh đối với các hoạt động tương tự”[4].

Ngay sau khi xảy ra vụ việc, các tổ chức phản động và phần tử cơ hội ở trong và ngoài nước ngay lập tức đã tạo ra một “làn sóng” truyền thông trên KGM để xuyên tạc, bóp méo sự thật. Chúng đặc biệt lợi dụng các hội, nhóm trên MXH để chia sẻ, gây nhiễu loạn thông tin. Nhiều bài viết, bình luận thể hiện thái độ hả hê của các đối tượng phản động trước sự hy sinh và mất mát của đồng bào, cán bộ, chiến sĩ; chúng cố tình đánh tráo bản chất, hướng vụ án sang nguyên nhân do khác nhằm kích động thù hận, kỳ thị dân tộc hòng chia rẽ khối đại đoàn kết. Nhiều video clip chứa các nội dung kích động như “Cướp đất khắp nơi ở Tây Nguyên”, “Tình cảnh người Thượng bị đàn áp”, “Khi Tây Nguyên không còn là nhà”, “Cảnh sát cơ động đàn áp, chiếm đất người Thượng” … đã thu hút hàng nghìn lượt chia sẻ trên các hội nhóm, thu hút nhiều người xem và bình luận[5]. Các luồng thông tin thất thiệt, chưa được kiểm chứng này đã gây tâm lý hoang mang, dao động, bất an trong một bộ phận quần chúng, thể hiện qua phần bình luận của cư dân mạng thường xuyên theo dõi, cập nhật tình hình, diễn biến vụ việc.

Bên cạnh đó, các phương tiện thông tin, truyền thông của các tổ chức phản động ở nước ngoài cũng “tranh thủ” hoạt động “hết công suất”, điển hình là các bản tin, bài viết, bình luận mang tính quy chụp, phiến diện, thiếu thực tiễn như: “Tiếng súng Cư Kuin còn cho thấy điều gì và nó phục vụ ai?” (RFA), “Đắc Lắc đã trở lại bình thường?” (VOA), “Câu chuyện Tây Nguyên và người dân sắc tộc của núi rừng trong lòng tôi” (BBC), “Vụ nổ súng ở Đắk Lắk: Có phải người Tây Nguyên thành bộ phận dân số nghèo nhất?”… chúng xem vụ việc đã xảy ra như là “cơ hội hiếm có” để tuyên truyền, xuyên tạc, hạ bệ uy tín của Việt Nam. Tuy nhiên, với sự vào cuộc nhanh chóng, hiệu quả của các cơ quan truyền thông, báo chí, các đài truyền hình, Cổng thông tin điện tử Chính phủ, Bộ Công an, cũng như các ngành, các cấp… đã kịp thời đưa các tin tức chính thống, hình ảnh vụ khủng bố xảy ra ngày 11/6/2023, định hướng thông tin, ổn định tình hình dư luận, từ đó huy động được sức mạnh của quần chúng nhân dân trong việc điều tra, truy bắt các đối tượng khủng bố. Bên cạnh đó, Đảng và Nhà nước ta cũng không ngừng tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ của quốc tế trong phòng, chống khủng bố. Nhiều quốc gia trên thế giới đã lên tiếng ủng hộ Việt Nam trong trong điều tra làm rõ vụ việc, xử lý triệt để các tổ chức, cá nhân đứng đằng sau. Trong cuộc gặp gỡ báo chí tại Hà Nội ngày 24/7/2023, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam ông Marc Knapper khẳng định: “Tôi xin khẳng định rằng Mỹ không chấp nhận những gì xảy ra tại Đắk Lắk, cũng như phản đối bạo lực dưới mọi hình thức”, đồng thời ngài Đại sứ cũng nhấn mạnh: “Mỹ cũng sẵn sàng hợp tác với Chính phủ Việt Nam bằng mọi cách cần thiết nhằm làm rõ sự việc và những kẻ đứng sau. Đây là thông điệp chúng tôi phát đi rất rõ ràng, đặc biệt là khi có thông tin về tổ chức đặt trụ sở tại Mỹ”. Phát biểu của ngài Đại sứ Marc Knapper là lời khẳng định cho quyết tâm đoàn kết, hợp tác quốc tế trong công tác phòng, chống khủng bố, khẳng định sự khôn khéo, đúng đắn trong đường lối ngoại giao của Đảng và Nhà nước ta, đồng thời cũng là một “cú đánh thẳng mặt” cho những luận điệu xảo trá, ảo tưởng của các tổ chức phản động ở trong và ngoài nước, Fulro lưu vong[6].

Ngày 24/7/2023, Đại sứ Hoa Kỳ Marc Knapper phát biểu trước báo giới tại Hà Nội về sự khủng bố ở Tây Nguyên ngày 11/6/2023 (Nguồn internet)

3. Đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

   Trên tinh thần bảo vệ nền tảng của tưởng Đảng, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết nhằm bảo vệ nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đấu tránh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch của bọn phản động trong và ngoài nước. Ngày 15/5/2016, Bộ Chính trị (khóa XII) ban hành Chỉ thị số 05-CT/TW về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị (khóa XII) “về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” góp phần ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Do đó, học tập và làm theo Bác Hồ trở thành việc làm thường xuyên, liên tục đối với cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên và Nhân dân, đã xuất hiện, lan tỏa hàng trăm ngàn gương “người tốt, việc tốt” của cá nhân, tập thể từ các ngành, các cấp, từ thành thị đến nông thôn, biên giới, hải đảo và người Việt Nam ở nước ngoài, góp phần rất quan trọng đối với bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, của chế độ ta. Chỉ thị số 23-CT/TW ngày 09/02/2018 của Ban Bí thư “về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình mới” nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, thực sự hiệu quả, thiết thực trong việc học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới. Đồng thời, cả hệ thống chính trị tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII) và Kết luận số 21-KL/TW của Trung ương (khóa XIII) về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Qua đó, nâng cao hơn nữa bản lĩnh chính trị, năng lực tư duy lý luận, năng lực tổng kết và chỉ đạo thực tiễn để giải quyết hiệu quả những vấn đề thực tiễn đặt ra; thường xuyên bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, xây dựng đạo đức, lối sống theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là thế hệ trẻ. Đặc biệt, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 “về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” nhằm bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, củng cố và tăng cường niềm tin khoa học vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; giữ vững sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận xã hội và niềm tin của Nhân dân với Đảng; làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động trong tình hình mới; góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hoà bình ổn định, đưa nước ta phát triển theo hướng văn minh, hiện đại, sánh vai cùng các cường quốc năm châu như Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong ước.

Do đó, các cơ quan, ban, ngành từ Trung ương đến địa phương xây dựng kế hoạch, thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) “về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”. Trong đó, xây dựng, thành lập các nhóm chuyên gia cư trú, làm việc ở các cơ quan, ban, ngành từ Trung ương đến địa phương cấp xã có dày dạn kinh nghiệm lý luận và thực tiễn, sắc bén trong nhận thức, đánh giá các vấn đề kinh tế, chính trị, xã hội, quốc phòng - an ninh, quốc tế, khu vực… nhằm chống lại các thế lực thù địch, phản động trên môi trường KGM, MXH, góp phần định hướng dư luận xã hội, ổn định tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.   

Cuộc đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch của các tổ chức phản động trong và ngoài nước chống phá Đảng, Nhà nước ta trên môi trường KGM trong tình hình mới của cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên và Nhân dân trong và ngoài nước cần thực hiện một số giải pháp sau:  

Trước hết, mỗi cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên, nhân dân, tổ chức trong và ngoài nước tham gia một trong các nền tảng mạng xã hội (Internet, Facebook, Instagram, TikTok, WhatsApp, Twitter và Youtube) cần phải hiểu biết đầy đủ, nắm vững các quy định của pháp luật đối với việc sử dụng các nền tảng MXH; phải thể hiện đầy đủ nghĩa vụ, trách nhiệm của người công dân đối với bảo vệ Đảng, Nhà nước, Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đồng thời, mỗi người Việt Nam, tổ chức trong và ngoài nước tham gia các MXH (Internet, Facebook, Instagram, TikTok, WhatsApp, Twitter và Youtube) phải thấm nhuần đạo lý ngàn đời của dân tộc “ăn cây nào rào cây ấy”, “uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ người trồng cây” của biết bao đồng bào, chiến sĩ cả nước hy sinh tính mạng, xương máu, thân thể để có được độc lập tự do cho đất nước ngày hôm nay; từ đó, với tinh thần, trách nhiệm người công dân ra sức thực hiện tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, không ngừng bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch của bọn phản động trong và ngoài nước trên môi trường KGM .  

Thứ hai, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác có hiệu quả đối với các quan điểm sai trái, thù địch của bọn phản động trong và ngoài nước nói chung, trên môi trường KGM nói riêng là nhiệm vụ quan trọng của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân, trong đó, lực lượng Tuyên giáo các cấp, các ngành Trung ương, địa phương và hệ thống Trường Chính trị cấp tỉnh, Trung tâm Chính trị cấp huyện, Khoa lý luận chính trị các trường Đại học, Cao đẳng là nòng cốt; là công việc tự giác, thường xuyên của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và đoàn thể chính trị - xã hội các cấp; của từng địa phương, cơ quan, đơn vị; của từng cán bộ, đảng viên, trước hết là người đứng đầu ở các cơ quan, đơn vị, địa phương.     

Thứ ba, phát huy vai trò của các cơ quan báo chí từ Trung ương đến địa phương trong đấu tranh vạch trần bản chất, âm mưu, thủ đoạn thâm độc của các thế lực thù địch, phản động trong và ngoài nước trên môi trường KGM, góp phần định hướng dư luận xã hội. Thường xuyên tổ chức chiến dịch truyền thông quy mô lớn, cung cấp thông tin chính thống, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch của bọn phản động, xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm pháp luật trên nền tảng mạng xã hội, nâng cao cảnh giác, tăng sức “đề kháng” cho người dân trong và ngoài nước khi tiếp cận các thông tin trên không gian mạng. Vô hiệu hóa các luận điệu tuyên truyền xuyên tạc, phá hoại hệ tư tưởng nước ta (chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh) của các đối tượng, tổ chức phản động trong và ngoài nước, giúp chúng ta giành được thế chủ động trên lĩnh vực thông tin, tuyên truyền, đặc biệt là công tác tuyên truyền miệng trên địa bàn cả nước.   

Thứ tư, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên môi trường KGM là quán triệt sâu sắc, vận dụng đúng đắn, sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn ở Việt Nam trong thời đại ngày nay, trước hết là thực hiện đầy đủ đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Kiên trì thế giới quan, phương pháp luận khoa học và các giá trị cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, truyền thống tốt đẹp của dân tộc; đồng thời, tiếp thu các thành tựu mới, tinh hoa của nhân loại, nhất là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chung tay cùng cộng đồng quốc tế thực hiện tốt các giải pháp để ứng phó lại các thách thức mang tính toàn cầu (biến đổi khí hậu, dịch bệnh…) với phương châm “Việt Nam là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế”.

Thứ năm, cả hệ thống chính trị chủ động nắm tình hình, phát hiện sớm các hoạt động chống phá của bọn  phản động, khủng bố trong và ngoài nước trên môi trường KGM Internet, MXH để đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, cơ hội chính trị. Công tác nắm tình hình cần tập trung vào những vấn đề cụ thể như: Phát hiện các trang web, blog, “diễn đàn” thường xuyên đăng tải những nội dung xấu, độc hại, thù địch; phát hiện âm mưu, phương thức, thủ đoạn hoạt động tuyên truyền chống phá của các thế lực thù địch trên KGM, kịp thời nhận diện những phương thức, thủ đoạn mới; phát hiện cá nhân, tổ chức sở hữu, quản lý, điều hành các trang MXH thường xuyên đăng tải các bài viết, hình ảnh, video tuyên truyền chống phá cách mạng Việt Nam để có biện pháp xử lý, ngăn chặn kịp thời.

Thứ sáu, nâng cao chất lượng, hiệu quả hơn nữa công tác quản lý, sử dụng Internet và MXH. Trong đó, chú trọng xây dựng, hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật và có các giải pháp kỹ thuật phù hợp với sự phát triển nhanh của Internet, MXH trong tình hình mới. Rà soát việc cấp phép hoạt động đối với các nền tảng MXH theo quy định của pháp luật; phân định rõ báo chí điện tử, tạp chí điện tử, trang thông tin điện tử; yêu cầu tính chính danh trong việc sử dụng mạng xã hội của các tổ chức, cá nhân; kiểm soát chặt chẽ đối với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ Internet, MXH, nhất là các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ xuyên biên giới… Tiếp tục thực hiện hiệu quả Luật An ninh mạng 2018, có hiệu lực ngày 01/01/2019 nhằm bảo đảm hoạt động trên KGM không gây phương hại đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước.  

Thứ bảy, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát và tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát các tổ chức đảng và đảng viên chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, trong đó có nội dung thực hiện pháp luật đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên về việc sử dụng KGM Internet và các nền tảng MXH. Tiếp tục tăng cường và làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ; chủ động phát hiện, ngăn chặn kịp thời và xử lý nghiêm các đối tượng chống đối, phần tử cơ hội, bất mãn chính trị… ở trong và ngoài nước.

Cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước trên KGM Internet, các nền tảng MXH mang tính chất lâu dài theo phương châm kiên quyết, kiên trì, quyết liệt, kịp thời đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong và ngoài nước, “diễn biến hòa bình”, “bạo loạn lật đổ”; đặc biệt đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ; làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động; góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hoà bình ổn định theo tinh thần Đại hội XIII của Đảng trong hiện tại và tương lai.  

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       Lê Quang Cần

TÀI LIỆU THAM KHẢO

     1. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016, Bộ Chính trị (khóa XII) về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII “về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.

3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2018), Chỉ thị số 23-CT/TW ngày 09/02/2018 của Ban Bí thư “về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa mác - Lênin, tư tưởng hồ chí minh trong tình hình mới”.

4. Đảng Cộng sản Việt Nam (2018), ngày 22/10/2018, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 35-NQ/TW “về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”.

5. Quốc hội (2018), Luật số: 24/2018/QH14, Luật An ninh mạng.

6. Quốc hội (2015), Luật số 86/2015/QH13 19-11-2015 của Quốc hội: Luật An toàn thông tin mạng.

7. Văn phòng Quốc hội (2017), Bộ Luật hình sự số 01/VBHN-VPQH ngày 01/7/2017 của Văn phòng Quốc hội.

8. Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành Quyết định số 874/QĐ-BTTTT ngày 17/6/2021 “về việc ban hành bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội”.

9. Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 của Chính phủ về “quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử”.

10. Hà Linh (2019), Nhận diện những phương thức, thủ đoạn, biểu hiện chống phá mới của các thế lực thù địchtrên lĩnh vực tư tưởng, lý luận hiện nay, https://www.tapchicongsan.org.vn/web/guest/dau-tranh-phan-bac-cac-luan-dieu-sai-trai-thu-dich/chi-tiet/-/asset_publisher/YqSB2JpnYto9/content/nhan-dien-nhung-phuong-thuc-thu-oan-bieu-hien-chong-pha-moi-cua-cac-the-luc-thu-ich-tren-linh-vuc-tu-tuong-ly-luan-hien-nay (truy cập ngày 26/11/2023).

11. Nguyễn Thị Trường Giang - Nguyễn Thị Thu (2022), Sử dụng mạng xã hội trong truyền thông chính trị ở Việt Nam, http://lyluanchinhtri.vn/home/index.php/dien-dan/item/4465-su-dung-mang-xa-hoi-trong-truyen-thong-chinh-tri-o-viet-nam.html (truy cập ngày 29/11/2023).

12. Công an tỉnh Daklak (2023), Nhận diện, đấu tranh làm thất bại âm mưu của các tổ chức phản động FULRO lưu vong qua vụ khủng bố xảy ra ngày 11/6/2023 tại huyện Cư Kuin https://congan.daklak.gov.vn/-/nhan-dien-au-tranh-lam-that-bai-am-muu-cua-cac-to-chuc-phan-ong-fulro-luu-vong-qua-vu-khung-bo-xay-ra-ngay-11-6-2023-tai-huyen-cu-kuin (truy cập ngày 29/11/2023).