Thanh niên xung phong (TNXP) là lực lượng đã góp phần cùng toàn quân, toàn dân ta hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ phục vụ cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của dân tộc. Với khí thế của phong trào “Ba sẵn sàng”, “Năm xung phong”, lực lượng TNXP đã có mặt ở các chiến trường, địa bàn trọng điểm, sát cánh cùng bộ đội tham gia chiến đấu.
Đầu những năm 50 của thế kỷ XX, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược đã đến thời điểm quyết liệt. Với tầm nhìn chiến lược về vai trò của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng, Bác Hồ đã chỉ đạo Đảng đoàn Ban Thanh vận Trung ương và Ban Thường vụ Trung ương Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt Nam tổ chức đội thanh niên tập trung dài ngày để phục vụ kháng chiến và kiến quốc, lấy tên là: “Đội TNXP công tác”. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Chính phủ và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, lực lượng TNXP đã không ngừng rèn luyện, phấn đấu, xung kích đi đầu vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, lao động quên mình, anh dũng hy sinh trong phục vụ chiến đấu, tham gia chiến đấu trong các thời kỳ kháng chiến, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần làm nên những kỳ tích lịch sử của dân tộc.
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, gần 5.000 cán bộ, đội viên TNXP đã hoạt động ngày đêm, sát cánh cùng các đơn vị lực lượng vũ trang, giao thông vận tải, dân công, đồng bào các dân tộc Việt Bắc và Tây Bắc hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ quan trọng: Phục vụ chiến đấu, tham gia chiến đấu, mở đường, đảm bảo giao thông, rà phá bom mìn, vận chuyển và chăm sóc thương bệnh binh, mai táng liệt sĩ, … góp phần làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ (07/5/1954).
Trong giai đoạn 1955-1964, lực lượng TNXP đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần kiến thiết, xây dựng các công trình cơ sở vật chất kỹ thuật quan trọng của chủ nghĩa xã hội miền Bắc, làm nên một hậu phương lớn vững chắc đảm bảo sức người, sức của phục vụ cho công cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, đã có 87 cán bộ, đội viên TNXP đã hy sinh trên các công trường mở đường.
Khi đế quốc Mỹ thực hiện cuộc chiến tranh xâm lược nước ta, thực hiện lời hiệu triệu của Bác Hồ, Chỉ thị số 71/TTg-CN, ngày 21/6/1965 của Thủ tướng Chính phủ về việc tổ chức các Đội TNXP chống Mỹ, cứu nước phục vụ công tác giao thông vận tải và Nghị quyết Đại hội Đoàn Thanh niên nhân dân cách mạng miền Nam lần thứ nhất ngày 26/3/1965 về tổ chức lực lượng TNXP chống Mỹ, cứu nước, trên 28 vạn nam nữ thanh niên đã tình nguyện tham gia, lên đường với quyết tâm “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước,” “Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược,” “ở đâu chiến trường cần là Thanh niên xung phong có mặt,” “ở đâu có giặc là TNXP xuất quân.”
Đại thắng mùa Xuân năm 1975 mở ra một trang sử mới, tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang trong kháng chiến, lực lượng TNXP thi đua thực hiện các phong trào như: “Ba xung kích làm chủ tập thể”, “Thanh niên lập nghiệp, tuổi trẻ giữ nước,” “05 xung kích, 04 đồng hành,” “Thanh niên tình nguyện, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc,” “Tuổi trẻ sáng tạo,” “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc” của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Với lực lượng trên 20.000 người, TNXP các tỉnh, thành phố miền Nam, Đông Nam bộ, miền Trung, Tây Nguyên và miền Bắc, đã lên đường có mặt trên những tuyến đầu gian khó nhất, những nơi bị chiến tranh tàn phá, vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, để thực hiện các nhiệm vụ khắc phục hậu quả sau chiến tranh, rà phá bom mìn, làm sạch môi trường, khai hoang, phục hóa, xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế, phát triển giao thông, sắp xếp ổn định dân cư gắn với việc giáo dục, dạy nghề, giải quyết việc làm cho thanh niên và các đối tượng khác; làm nhiệm vụ công ích, giải quyết những vấn đề cấp bách khó khăn góp phần thực hiện các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh xây dựng đất nước.
Trong thời kỳ đổi mới từ năm 1986 đến nay, tổ chức TNXP tiếp tục được củng cố, chuyển đổi mô hình hoạt động phù hợp với giai đoạn mới nhằm phát huy tinh thần xung phong tình nguyện của thanh niên tham gia xây dựng phát triển kinh tế - xã hội gắn với quốc phòng, an ninh ở khu vực miền núi, biên giới hải đảo, vùng sâu, vùng xa có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; giữ gìn trật tự và hạn chế các tệ nạn xã hội ở đô thị.
Thanh niên xung phong Đồng Nai phát huy tinh thần “không có việc gì khó”
Hội Cựu TNXP tỉnh Đồng Nai luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, phát huy truyền thống tốt đẹp của TNXP Việt Nam. Làm tốt công tác tham mưu với cấp ủy, chính quyền trong lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi cho các cấp Hội Cựu TNXP trên địa bàn tỉnh hoạt động hiệu quả, thường xuyên quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho hội viên. Quan tâm công tác xây dựng, củng cố, kiện toàn tổ chức Hội và phát triển hội viên theo hướng thiết thực, hiệu quả. Phát huy vai trò nhân chứng lịch sử trong giáo dục truyền thống cách mạng cho thanh, thiếu niên để xây dựng, vun đắp truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ.
Với phương châm: Ở đâu có TNXP, ở đó có tổ chức hội, lực lượng TNXP từ tỉnh đến cơ sở đã phát huy tinh thần “không, nỗ lực vươn lên... các thế hệ cựu TNXP tỉnh Đồng Nai đã vượt qua khó khăn, giúp nhau giảm nghèo, ổn định cuộc sống, thắt chặt tình đồng đội. Trong đó, phải kể đến phong trào “Cựu TNXP làm kinh tế giỏi - Vì nghĩa tình đồng đội” do Trung ương Hội Cựu TNXP Việt Nam phát động, với nhiều nội dung, phương thức phong phú, đáp ứng nguyện vọng của cựu TNXP, đóng góp vào công tác xã hội và cải thiện đời sống gia đình hội viên trên địa bàn tỉnh.
Đến nay, toàn tỉnh có 10/11 đơn vị cấp huyện có tổ chức Hội; 108 Hội, Chi hội cấp cơ sở; trong nhiệm kỳ kết nạp trên 600 hội viên, nâng tổng số hội viên toàn tỉnh đạt trên 3,3 ngàn hội viên, tăng 22% so nhiệm kỳ trước. Các cấp Hội tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, phong phú, nhất là nghĩa tình động đội, cựu TNXP làm kinh tế giỏi, vì nghĩa tình đồng đội giảm nghèo… gắn kết hội viên và tổ chức hội ngày càng bền chặt. Qua đó, thuận lợi cho Hội các cấp trong việc triển khai các nghị quyết, nhiệm vụ cấp trên và thực hiện hiệu quả hoạt động nghĩa tình đồng đội...
Chỉ tính trong nhiệm kỳ 2017-2022, Hội Cựu TNXP tỉnh phối hợp chặt chẽ với đơn vị chức năng, các địa phương trong tỉnh đề nghị UBND tỉnh giải quyết đầy đủ, kịp thời chế độ cho hơn 1,2 ngàn hồ sơ TNXP. Trong đó, trợ cấp một lần hơn 1,1 ngàn người; 02 người được hưởng trợ cấp thường xuyên; công nhận 21 liệt sĩ TNXP; 84 thương binh. Vận động hơn 13,3 triệu phần quà, sổ tiết kiệm trao tặng TNXP khó khăn…
Phát huy phẩm chất của TNXP, tuổi trẻ Việt Nam nói chung và tuổi trẻ Đồng Nai nói riêng, đang từng ngày thể hiện bản lĩnh, tinh thần xung kích, sáng tạo, tình nguyện trong tham gia mọi nhiệm vụ của đất nước, để tiếp nối và mãi ngời sáng tinh thần xung phong - tình nguyện của thế hệ cha anh, phục vụ thắng lợi công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế của đất nước.
Huy Dương