Việt Nam với tư cách là quốc gia ven biển, Chính phủ Việt Nam là một trong số 09 quốc gia đầu tiên tổ chức các sự kiện chào mừng ngày Đại dương thế giới lần đầu tiên vào ngày 01/6/2009 trong khuôn khổ Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam (01-08/6) và được duy trì, phát triển cho đến nay. Việt Nam có bờ biển dài trên 3.260km và diện tích các vùng lãnh hải thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán trên 1,0 triệu km2 với 02 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, trên 3.000 đảo và quần đảo khác. Trên 50% dân số sống ở 28 tỉnh, thành phố ven biển, có nhiều tiềm năng lớn để phát triển kinh tế biển như: giao thông vận tải biển; khai thác và chế biến khoáng sản; khai thác, nuôi trồng và chế biến hải sản, phát triển du lịch biển... Bờ biển dài và uốn khúc với 114 cửa sông, có hơn 100 vị trí có thể xây dựng các cảng biển lớn. Vùng biển Việt Nam nằm tại khu vực có tốc độ phát triển kinh tế cao và là cầu nối giữa nhiều cường quốc kinh tế và chính trị trên thế giới. Với vị trí thuận tiện cho giao thông và các vũng, vịnh kín có độ sâu lớn, rất thuận lợi làm cảng biển; không gian rộng lớn ở ven biển và trên bờ biển thuận lợi để phát triển các khu kinh tế.
Năm 2024 là năm 15 Việt Nam hưởng ứng Ngày Đại dương thế giới bằng các hành động cụ thể. Ngày 21/5/2024, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có Văn bản số 3214 gửi các Bộ, ban, ngành, đoàn thể Trung ương và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc tổ chức các hoạt động Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam và hưởng ứng Ngày Đại dương thế giới năm 2024. Đây là dịp để Việt Nam khẳng định tiềm lực và quyết tâm phát triển bền vững các ngành kinh tế biển, đồng thời với bảo vệ tài nguyên môi trường và chủ quyền quốc gia trên biển; thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Bộ Tài nguyên và Môi trường xác định chủ đề trọng tâm của Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam năm 2024 là “Quản lý, sử dụng bền vững không gian biển”. Với tư cách là quốc gia thành viên Công ước, Việt Nam luôn tôn trọng và đã thực thi đầy đủ các nghĩa vụ theo Công ước Luật Biển 1982. Năm 2012, Việt Nam đã chuyển hóa các quy định của Công ước thành pháp luật quốc gia, ban hành Luật Biển Việt Nam, làm nền tảng cho việc quản lý thống nhất, khai thác và sử dụng biển, phát triển kinh tế biển Việt Nam, thực thi các nghĩa vụ theo Công ước. Cùng với việc ban hành Luật Biển, Việt Nam đã thông qua nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan đến quản lý và sử dụng biển và đại dương như: Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo (2015), Bộ Luật Hàng hải 2015, Luật Bảo vệ môi trường (2014), Luật Biên giới quốc gia (2003)…. Với chủ trương nhất quán thông qua các biện pháp hòa bình giải quyết tranh chấp, bất đồng trên biển, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong việc áp dụng có hiệu quả Công ước Luật Biển 1982 để giải quyết các tranh chấp về phân định biển với các nước láng giềng. Trong tháng 6/2024, Việt Nam đồng loạt tổ chức các hoạt động Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam và hưởng ứng Ngày Đại dương thế giới năm 2024 trên phạm vi cả nước, trong đó tập trung vào những hoạt động cụ thể như:
Thứ nhất, tổ chức các hoạt động tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa của chủ đề Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam và Ngày Đại dương thế giới năm 2024 theo hướng tiết kiệm, hiệu quả, sáng tạo; đổi mới phương thức, hình thức truyền thông, ứng dụng công nghệ, kết hợp các kênh thông tin, mạng xã hội, chú trọng vào các hoạt động thực tiễn có sức lan tỏa, ảnh hưởng mạnh mẽ đến nhận thức của cộng đồng. Trong đó, tập trung tuyên truyền về quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, luật pháp quốc tế về biển đảo, các quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Việt Nam trên biển; vị trí, vai trò, tầm quan trọng của biển đảo và đại dương, tài nguyên và môi trường biển đảo; mục tiêu phân bổ, quản lý hiệu quả, giảm thiểu các mâu thuẫn trong khai thác, sử dụng không gian biển nhằm đạt được các mục tiêu phát triển bền vững về kinh tế biển, xã hội, bảo vệ môi trường, bảo tồn biển, phát triển khoa học và công nghệ, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hợp tác quốc tế hiệu quả, từng bước xây dựng Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về biển, giàu từ biển.
Thứ hai, tổ chức các hội thảo, hội nghị, tọa đàm về quản lý, sử dụng bền vững không gian biển; công tác quản lý, khai thác, sử dụng hợp lý, hiệu quả, công bằng, bền vững tài nguyên biển, hải đảo; ngăn ngừa, kiểm soát ô nhiễm môi trường biển; bảo vệ, duy trì và phục hồi đa dạng sinh học biển, ven biển và hải đảo; bảo tồn và phát huy các giá trị di sản thiên nhiên, di sản văn hóa biển; khai thác, đánh bắt thủy sản an toàn, bền vững, đúng pháp luật gắn với bảo vệ môi trường; hạn chế thấp nhất có thể tác động của thiên tai; chủ động ứng phó có hiệu quả với biến đổi khí hậu và nước biển dâng; điều tra, nghiên cứu khoa học về biển, hải đảo phục vụ quản lý, sử dụng bền vững không gian biển, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Thứ ba, phát động các phong trào thi đua, tổ chức các hoạt động có sự tham gia của cộng đồng như Chiến dịch ra quân làm sạch biển, thu gom xử lý chất thải, rác thải, không thải rác thải nhựa ra môi trường… Phát hiện, biểu dương và khen thưởng những tổ chức, cá nhân, cộng đồng và doanh nghiệp có những đóng góp hiệu quả, thiết thực trong việc quản lý, sử dụng bền vững không gian biển, sử dụng hợp lý tài nguyên, bảo vệ môi trường biển và hải đảo.
Thứ tư, tăng cường kiểm soát việc thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải, rác thải nhựa ven biển và trên các hải đảo; khuyến khích các nghiên cứu về biển, đảo, hoạt động sản xuất kinh doanh thân thiện với môi trường biển; tổ chức khởi công, xây dựng, bàn giao các công trình bảo vệ môi trường phục vụ lợi ích của cộng đồng ven biển và trên các đảo, hải đảo. Ngoài ra, các cơ quan truyền thông, báo chí, các đài phát thanh, truyền hình tập trung đưa tin, bài, phóng sự, chuyên trang, chuyên mục tuyên truyền các hoạt động hưởng ứng Tuần lễ Biển và Hải đảo Việt Nam và Ngày Đại dương thế giới năm 2024; đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về biển, đảo Việt Nam.
Lê Sơn