Trong quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, việc tổ chức lại các đơn vị hành chính là yêu cầu tất yếu nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và phát triển kinh tế - xã hội. Việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh không chỉ là vấn đề tổ chức bộ máy nhà nước mà còn đặt ra những yêu cầu mới đối với công tác xây dựng Đảng, đặc biệt là công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật đảng. Đây là nhiệm vụ có ý nghĩa quan trọng nhằm đảm bảo cho quá trình sáp nhập diễn ra đúng nguyên tắc, ổn định, thống nhất và hiệu quả.
Việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh kéo theo nhiều thay đổi lớn về tổ chức bộ máy trong Đảng, hệ thống chính trị, đội ngũ cán bộ, cơ cấu tổ chức và phạm vi địa bàn quản lý. Trong giai đoạn chuyển tiếp này, nếu thiếu sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ sẽ dễ dẫn đến tình trạng buông lỏng quản lý, vi phạm nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng, mất đoàn kết nội bộ, lợi dụng kẽ hở trong công tác tổ chức để trục lợi, vi phạm các quy định về quản lý đất đai, tài chính, đầu tư công, bổ nhiệm cán bộ…
Chính vì vậy, công tác kiểm tra, giám sát cần được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên và phải đi trước một bước trong quá trình sáp nhập. Việc này không chỉ giúp phát hiện, xử lý vi phạm mà còn góp phần định hướng, cảnh báo, phòng ngừa sai phạm từ sớm, từ xa, giúp giữ gìn kỷ cương, kỷ luật của Đảng, tạo nền tảng cho bộ máy mới hoạt động ổn định và hiệu quả.
Việc hợp nhất hai hay nhiều đơn vị hành chính cấp tỉnh dẫn đến việc phải tái cơ cấu toàn diện hệ thống chính trị, từ tổ chức đảng đến chính quyền và các tổ chức đoàn thể. Trong quá trình này, sẽ phát sinh nhiều vấn đề phức tạp như: tâm lý cục bộ địa phương, tư tưởng so bì về vị trí công tác, tiêu cực trong bố trí cán bộ, sự lúng túng trong phân định trách nhiệm kiểm tra – giám sát giữa các tổ chức đảng cấp trên và cấp dưới khi hệ thống còn trong quá trình chuyển giao.
Bên cạnh đó, việc sáp nhập kéo theo số lượng tổ chức đảng trực thuộc tăng đột biến, địa bàn quản lý mở rộng, khối lượng công việc lớn, trong khi lực lượng cán bộ làm công tác kiểm tra còn hạn chế cả về số lượng và kinh nghiệm thực tiễn, tạo nên áp lực không nhỏ đối với công tác kiểm tra, giám sát ở cấp tỉnh.
Để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng trong thời kỳ sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cần tập trung thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau:
- Chủ động xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát phù hợp với thực tế địa bàn sáp nhập, tập trung vào các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực như công tác cán bộ, tài chính – ngân sách, đầu tư công, đất đai, sắp xếp lại cơ sở vật chất, trụ sở…
- Tăng cường vai trò, trách nhiệm của cấp ủy và ủy ban kiểm tra các cấp, nhất là cấp tỉnh – nơi giữ vai trò nòng cốt trong quá trình chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn các tổ chức đảng trực thuộc thực hiện nghiêm nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng, quy chế làm việc và quy định của Trung ương về công tác kiểm tra, giám sát.
- Kiện toàn bộ máy tổ chức và đội ngũ cán bộ kiểm tra sau sáp nhập, bố trí hợp lý nhân sự để đảm bảo đủ năng lực, phẩm chất, bản lĩnh thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh địa bàn mới, tổ chức mới, quan hệ công tác mới.
- Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác kiểm tra, giám sát và xử lý kỷ luật đảng, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu thống nhất, minh bạch và liên thông giữa các cấp ủy, giúp việc nắm tình hình, theo dõi, đánh giá và chỉ đạo kiểm tra đạt hiệu quả cao hơn.
- Thực hiện nghiêm minh công tác kỷ luật của Đảng, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng người, đúng tội, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, qua đó góp phần giáo dục, răn đe và củng cố niềm tin trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh là chủ trương lớn, phức tạp, có ảnh hưởng sâu rộng đến mọi mặt của đời sống chính trị - xã hội. Công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng trong giai đoạn này đóng vai trò đặc biệt quan trọng nhằm giữ vững nguyên tắc tổ chức đảng, đảm bảo sự thống nhất, kỷ cương và hiệu lực lãnh đạo của Đảng. Với tinh thần chủ động, khách quan, công tâm và thượng tôn kỷ luật, công tác kiểm tra, giám sát sẽ tiếp tục là "thanh bảo kiếm" sắc bén, góp phần bảo vệ Đảng, bảo vệ công cuộc đổi mới, xây dựng Đảng bộ cấp tỉnh vững mạnh toàn diện trong thời kỳ mới.
Phan Đức Anh