Kỷ niệm 110 năm Ngày sinh Đại tướng Nguyễn Chí Thanh - “Nhà lãnh đạo chiến lược, thực tiễn xuất sắc” có nhiều cống hiến to lớn cho sự nghiệp cách mạng Việt Nam

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tên khai sinh là Nguyễn Vịnh, sinh ngày 01/01/1914 trong một gia đình nông dân tại thôn Niêm Phò, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên (nay là Thừa Thiên Huế) - vùng đất kiên cường, giàu truyền thống yêu nước và cách mạng. Với 53 tuổi đời, hơn 30 năm hoạt động cách mạng, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh để lại trong lòng đồng đội và nhân dân những tình cảm chân thành về “viên ngọc” sáng trong của một cuộc đời tận hiến cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đại tướng có phong cách sống giản dị, gần dân, tính cách trung thực và thẳng thắn, lối sống nghĩa tình trọn vẹn và nhất là một trái tim nhiệt huyết luôn luôn đòi hỏi sự cống hiến nhiều hơn nữa cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, cho Tổ quốc và nhân dân. Cuộc đời và sự nghiệp của Đại tướng luôn là một tấm gương sáng ngời của một người cộng sản kiên trung, mẫu mực, một nhà lãnh đạo tài năng; một người con ưu tú của dân tộc; người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Năm 1933-1934, Nguyễn Vịnh được giác ngộ, tham gia phong trào Mặt trận Dân chủ Đông Dương; tháng 7/1937, được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Năm 1938, Đồng chí được cử làm Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên. Cuối năm 1938, Đồng chí bị địch bắt nhưng được thả do không đủ bằng chứng. Giữa năm 1939 đến cuối năm 1941, Đồng chí bị địch bắt lần thứ hai, giam cầm tại nhà lao Thừa Phủ (Huế), Lao Bảo (Quảng Trị) và Nhà đày Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk). Đầu năm 1942, Đồng chí đào thoát khỏi Nhà đày Buôn Ma Thuột, bí mật về Quảng Điền, cùng một số đồng chí khác thành lập Tỉnh ủy lâm thời tỉnh Thừa Thiên. Tháng 7/1943, trên đường công tác, Đồng chí bị địch bắt lần thứ ba và đưa trở lại Nhà đày Buôn Ma Thuột. Sau sự kiện Nhật đảo chính Pháp ngày 09/3/1945, Đồng chí được trả tự do và tiếp tục hoạt động cách mạng ở Trung Bộ để chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền. Tháng 8/1945, tại Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở xã Tân Trào, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang (13-15/8/1945), Đồng chí được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng và được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt tên là Nguyễn Chí Thanh. Ngày 31/8/1945, Hội nghị đại biểu các tỉnh Trung Bộ tại Huế đã quyết định thành lập Đảng bộ Đảng Cộng sản Đông Dương ở Trung Bộ và bầu đồng chí Nguyễn Chí Thanh làm Bí thư Xứ ủy Trung Bộ.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, Đồng chí có nhiều cống hiến và đóng góp cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Từ cuối năm 1946 đến năm 1949 được chỉ định làm Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Thừa Thiên, Bí thư Phân khu ủy Bình - Trị - Thiên, Bí thư Liên khu ủy khu IV. Đầu năm 1950, Đồng chí được phân công phụ trách Ban Tuyên huấn Trung ương, được bầu làm Chủ tịch Liên đoàn Thanh niên Việt Nam tháng 02/1950. Tháng 7/1950, Đồng chí được điều động vào Quân đội, giữ chức vụ Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Phó Bí thư Tổng Chính ủy. Tháng 02/1951, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng tổ chức tại Tuyên Quang, Đồng chí được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng và được Trung ương bầu vào Bộ Chính trị. Từ tháng 7/1951, Đồng chí được cử làm Giám đốc Trường Chính trị trung cấp Quân đội, nay là Học viện Chính trị. Năm 1959, Đồng chí được phong quân hàm Đại tướng Quân đội nhân dân Việt Nam. Năm 1960, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tiếp tục được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương, được bầu vào Bộ Chính trị và Ban Bí thư Trung ương.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Nguyễn Chí Thanh tại Đại hội Đảng bộ Quân đội năm 1960 (Ảnh tư liệu)

Năm 1961, miền Bắc đang trong quá trình hợp tác hóa mạnh mẽ, nông nghiệp trở thành mặt trận hàng đầu, Đồng chí được giao nhiệm vụ Trưởng ban Công tác nông thôn Trung ương. Cuối năm 1964, chiến lược “chiến tranh đặc biệt” bị phá sản, đế quốc Mỹ chuẩn bị trực tiếp đưa quân vào xâm lược nước ta, Đồng chí được điều động vào miền Nam công tác, giữ chức vụ Bí thư Trung ương Cục kiêm Chính ủy quân giải phóng miền Nam. Tháng 6/1967, theo yêu cầu của Trung ương, Đồng chí ra Hà Nội để báo cáo tình hình, kế hoạch hoạt động của các chiến trường và nhận thêm chỉ thị mới. Ngày 06/7/1967, đúng vào ngày lên đường trở lại chiến trường miền Nam, Đồng chí đột ngột qua đời sau một cơn đau tim nặng.

Do có nhiều đóng góp xuất sắc đối với cách mạng, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã được Đảng, Nhà nước tặng, truy tặng Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh hạng nhất, Huân chương Quân công hạng Nhất, Huân chương Chiến thắng hạng Nhất và nhiều phần thưởng cao quý khác. Với hơn 30 năm cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, cuộc đời và sự nghiệp của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là một tấm gương sáng ngời của một người cộng sản kiên trung, mẫu mực, một nhà lãnh đạo tài năng; một người con ưu tú của dân tộc; người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Những cống hiến to lớn của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, đó là: Đại tướng là người Cộng sản kiên trung, mẫu mực, nhà lãnh đạo tài năng. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Đại tướng luôn kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, giải phóng dân tộc gắn liền với giải phòng giai cấp, giải phóng nhân dân lao động, giải phóng con người. Đại tướng luôn chăm lo, xây dựng mối quan hệ đoàn kết, thống nhất các dân tộc trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam, giữa dân tộc Việt Nam với các dân tộc khác trên thế giới; tăng cường đoàn kết quân dân, củng cố khối liên minh công - nông - trí thức. Nhận thức rõ tầm quan trọng của xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, Đại tướng khẳng định: “Nhiệm vụ trọng đại của chúng ta là đào tạo nên hàng vạn, hàng triệu con người mới” và chỉ rõ con người mới phải gắn liền với cuộc đấu tranh giai cấp, với hiện thực cách mạng Việt Nam, phải có lập trường, tư tưởng kiên định, đấu tranh cho chủ nghĩa xã hội với những phẩm chất cao đẹp. Với tác phong sâu sát thực tiễn, gắn bó máu thịt với Nhân dân, Đại tướng thường xuống cơ sở nghiên cứu tình hình, tìm những hình thức và biện pháp thích hợp thực hiện đường lối của Đảng. Đại tướng đặc biệt coi trọng việc chỉnh đốn các tổ chức của Đảng và phát triển các đoàn thể quần chúng. Đại tướng liên tục có mặt ở những mặt trận khó khăn nhất, trong những thời điểm đầy thử thách, quyết liệt; vượt qua muôn vàn gian khổ, hy sinh, một lòng trung thành tuyệt đối với Đảng, Đại tướng luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, cống hiến hết mình cho dân tộc và Tổ quốc. Trên mỗi cương vị và trọng trách của mình, Đại tướng để lại dấu ấn sâu sắc về cả tư duy lãnh đạo và tổ chức thực hiện, tạo ra bước phát triển mới cho phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Đại tướng còn có cống hiến lớn trên cương vị lãnh đạo cấp cao về chính trị, quân sự trong quân đội thể hiện tầm nhìn của vị tướng tài ba của Quân đội nhân dân Việt Nam. Theo Đại tướng, để giữ vững bản chất cách mạng của Quân đội thì phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, lấy đó làm cơ sở, làm trung tâm, làm then chốt, làm động lực chủ yếu thúc đẩy mọi mặt công tác khác tiến lên đúng hướng, Đại tướng khẳng định: “Đảng lãnh đạo tuyệt đối quân đội là nhân tố quyết định sự trưởng thành và chiến thắng của quân đội”. Khi trở vào chiến trường miền Nam, Đại tướng đã cùng Trung ương Cục miền Nam chỉ đạo phát triển chiến tranh nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, đặc biệt là xây dựng bộ đội chủ lực. Đại tướng đã góp phần xác định đúng sự thay đổi chiến lược của đế quốc Mỹ, sắc sảo trong việc đánh giá thực chất sức mạnh của Mỹ, nêu cao quyết tâm, niềm tin đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, nêu những ý kiến sắc sảo, những khẩu hiệu đánh Mỹ được tổng kết, hiện thực hóa thành phong trào thi đua. Sự có mặt của Đại tướng ở chiến trường miền Nam trong thời điểm “nóng bỏng” mang lại bước chuyển biến mạnh mẽ của Đảng bộ và phong trào cách mạng miền Nam. Quan điểm kết hợp chiến tranh du kích với “quả đấm” của các binh đoàn chủ lực trong tổng thể đường lối chiến tranh nhân dân mang dấu ấn của một tinh thần sáng tạo, thể hiện bản lĩnh, tầm nhìn chiến lược trong tư duy quân sự Đại tướng, góp phần phát triển nghệ thuật quân sự Việt Nam.

Đại tướng luôn là tấm gương đạo đức cách mạng sáng ngời, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đại tướng là tấm gương của một chiến sĩ cộng sản hết sức kiên cường, trung thành tuyệt đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng, trọn đời phấn đấu, hy sinh vì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đó là tấm gương của ý chí, nghị lực phi thường và tinh thần cách mạng tiến công chống mọi kẻ thù của giai cấp và dân tộc. Cuộc đời cách mạng của Đại tướng là một chuỗi năm tháng đấu tranh vô cùng gian khổ nhưng đầy nhiệt huyết. Hơn 30 năm hoạt động cách mạng, trải qua nhiều cương vị khác nhau, Đại tướng đã tỏ rõ bản lĩnh cách mạng; càng gian khổ càng trưởng thành, bộc lộ rõ tố chất đặc biệt của một nhà lãnh đạo tài năng. Ở bất cứ cương vị nào, Đại tướng luôn đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc và Nhân dân lên trên hết, quyết tâm suốt đời phấn đấu, hy sinh cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Đại tướng quan niệm “đạo đức cao quý nhất của người cộng sản là hy sinh phấn đấu, hy sinh là hy sinh cái cá nhân, phấn đấu là phấn đấu vì cách mạng”. Đại tướng là người cộng sản kiên định, trung thành, nghèo khó không chuyển lay, uy vũ không khuất phục, khó khăn không lùi bước. Vượt qua bao nguy khó, hiểm nghèo, kể cả khi bị tra tấn dã man trong ngục tù, Đại tướng luôn kiên trì mục đích của cuộc sống, bảo vệ chân lý, giữ vững quan điểm, bình tĩnh, chủ động, không quản ngại hiểm nguy, dũng cảm và sáng suốt để thực hiện bằng được mục tiêu cách mạng. Cả cuộc đời Đại tướng luôn rèn luyện, tu dưỡng, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, sống trong sạch, vì dân, vì nước, không gợn chút riêng tư; một con người khiêm tốn, giản dị, ham học hỏi, sống đoàn kết, nghĩa tình, hết lòng yêu thương đồng chí, đồng bào. Đạo đức trong sáng, mẫu mực của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là một tấm gương cụ thể, gần gũi để các thế hệ hôm nay và mai sau noi theo, học tập.

Có thể nói khẳng định rằng, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là nhà lãnh đạo chiến lược, người chỉ đạo thực tiễn xuất sắc của cách mạng Việt Nam. Đại tướng Nguyễn Chí Thanh có vai trò, cống hiến to lớn trong lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và phát triển lực lượng vũ trang, xây dựng và bảo vệ cách mạng Việt Nam, đặc biệt là tinh thần cách mạng tiến công, quyết đoán, sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng, bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa, giải phóng miền Nam trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là Người cộng sản kiên trung mẫu mực; nhà chính trị, quân sự tài ba; tấm gương đạo đức cách mạng sáng ngời, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, có nhiều đóng góp to lớn đối với cách mạng Việt Nam. Đại tướng có những tư duy, quan điểm mang tầm chiến lược, những chỉ đạo thực tiễn xuất sắc góp phần vào sự nghiệp đấu tranh giành lại độc lập, tự do của dân tộc. Những quan điểm của Đại tướng về phát huy vai trò công tác Đảng, công tác chính trị, xây dựng Quân đội nhân dân vững mạnh về chính trị, tư tưởng; đào tạo, rèn luyện cán bộ, về phát triển nông nghiệp nông thôn. Những giá trị tinh thần và bài học kinh nghiệm từ cuộc đời hoạt động cách mạng của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh để vận dụng vào quá trình xây dựng Quân đội; tăng cường quốc phòng, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; góp phần bồi dưỡng tinh thần yêu nước, nâng cao lòng tự hào, tự tôn dân tộc và truyền thống cách mạng cho các thế hệ người Việt Nam.

“Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là một người không được học hành, đào tạo cơ bản mà chỉ tự học, tự nghiên cứu là chính, nhưng tầm vóc của Đại tướng được khẳng định qua việc nắm rất chắc lý luận Chủ nghĩa Mác-Lênin và thực hiện rất nguyên tắc lý luận; một Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị đầu tiên của Quân đội Nhân dân Việt Nam trong nỗ lực xây dựng cơ chế Đảng lãnh đạo Quân đội, các nguyên tắc công tác Đảng, công tác chính trị trong Quân đội, xây dựng nhân tố chính trị - tinh thần, xây dựng bản chất giai cấp công nhân của Quân đội. Đặc biệt, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh còn là một trong những người tiên phong “nổ súng” chống chủ nghĩa cá nhân nhằm xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa: “Chống chủ nghĩa cá nhân”, “Phát huy chủ nghĩa tập thể, tiếp tục chống chủ nghĩa cá nhân”, “Vài ý kiến về mối quan hệ giữa chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa xét lại hiện đại”; với những phê bình của Đại tướng mà ngày nay vẫn còn nguyên giá trị: “Bị động cơ chủ nghĩa cá nhân chi phối, người ta sẽ đi đến cộng  thêm và trừ bớt sự vật khách quan trái với tinh thần duy vật biện chứng. Muốn hay không muốn, do bị chủ nghĩa cá nhân chi phối, người ta sẽ xuyên tạc sự thật, điều chỉnh sự vật một cách giả tạo theo hướng có lợi cho cá nhân mình, và lẽ cố nhiên là có hậu và gây khó khăn cho cách mạng, dù chỉ là “mỗi cái một tí” thôi”[1]. Là vị Đại tướng Quân đội, nhưng được cử sang phụ trách lĩnh vực hoàn toàn khác, đó là nông nghiệp, khi đọc tổng tập của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, ta thấy rõ hơn sự chỉ đạo quyết liệt của đồng chí trong xây dựng hợp tác hóa nông nghiệp, đưa nông dân vào con đường làm ăn tập thể. Đại tướng luôn luôn bám sát cơ sở, cùng ăn, cùng làm với người nông dân nên tư duy lý luận luôn đi liền với thực tiễn. Đại tướng là người đã cùng với đội ngũ cán bộ lãnh đạo ngành nông nghiệp và các nhà khoa học ngày đêm nghiên cứu phát triển sản xuất, phá cơ chế “xiềng ba sào”, đẩy mạnh thâm canh, tăng năng suất lúa và cây trồng, đồng thời phát động làm dậy lên Phong trào “Gió Đại Phong”. Có những câu chuyện Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đi về với nông dân, xắn quần lội ruộng, mở kho thóc cứu đói... như huyền thoại. Đại tướng được nhân dân kính trọng gọi là “Đại tướng nông dân”, được nhân dân làng Đại Phong thờ như một Thành hoàng.

Trong lĩnh vực quân sự, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là nhà chiến lược, đặt cơ sở lý luận cho cách đánh của chiến tranh nhân dân trên mảnh đất Bình-Trị - Thiên trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, “linh hồn” của cuộc kháng chiến tại đây. Năm 1964, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh được Bộ Chính trị và Chủ tịch Hồ Chí Minh lựa chọn là người đại diện cho Bộ Chính trị vào miền Nam chỉ đạo cuộc đấu tranh cách mạng với đối tượng trực tiếp là quân đội Mỹ, chư hầu và ngụy quân Sài Gòn. Đồng chí vào Nam để tìm phương án đánh Mỹ và khẳng định quyết tâm thắng Mỹ. Ở chiến trường miền Nam, qua một loạt bài viết với bút danh Hạ sĩ Trường Sơn, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh khẳng định với niềm tin tuyệt đối là ta đánh được Mỹ và thắng được Mỹ, vấn đề cốt tử là dám đánh và phải có cách đánh phù hợp. Để nghiên cứu, phát triển lý luận xây dựng Quân đội về chính trị. Đại tướng luôn lấy thái độ chân thành mà cảm hóa quần chúng và xác định: “Lãnh đạo tư tưởng là trọng tâm của công tác lãnh đạo chính trị, mà lãnh đạo chính trị là một vấn đề căn bản... Cho nên, chúng ta phải đề cao công tác lãnh đạo tư tưởng nhằm đưa trình độ tư tưởng của Quân đội ta lên cao..., có như vậy mới mong hoàn thành được nhiệm vụ nặng nề sắp tới”. Qua các bài viết “Hạ sĩ”, Đại tướng đã cổ vũ, động viên tinh thần dám đánh và quyết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược cho đồng bào và chiến sĩ. Từ thực tiễn chiến đấu của đồng bào, chiến sĩ, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã nắm và khái quát thành phương châm “nắm thắt lưng địch mà đánh”, hạn chế được thế mạnh hỏa lực và pháo binh dường như tuyệt đối của quân Mỹ, để rồi sau những trận thử lửa đã đi tới khẳng định chắc chắn: “Từ giữa đến cuối năm 1964, sau Chiến dịch Bình Giã, Mỹ đã thấy rõ nguy cơ thất bại. Và đến đầu năm 1965, chúng đã phải thừa nhận rằng về quân sự chúng đã mất, ta đã giành được quyền chủ động trên chiến trường; về chính trị, tay sai chúng đã ở trước ngưỡng cửa của sự sụp đổ hoàn toàn, còn ta thì đã nắm được ưu thế cả quân sự, chính trị và tinh thần”[2]. Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là một nhân vật lịch sử, một danh tướng thời đại Hồ Chí Minh, cuộc đời và sự nghiệp không chỉ giới hạn trong lĩnh vực quân sự. Từ một vị tướng cầm quân đánh giặc đến trọng trách lãnh đạo công tác tư tưởng, công tác thanh niên, lãnh đạo một ngành kinh tế trọng yếu của đất nước là nông nghiệp, Đại tướng đều ghi những dấu ấn lịch sử.

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp trao đổi tình hình chiến sự chiến trường miền Nam ngày 5/7/1967 (Ảnh Tư liệu)

Kỷ niệm 110 năm Ngày sinh của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh (01/01/1914-01/01/2024) - Người cộng sản kiên cường, bất khuất, trung thành vô hạn với lý tưởng cách mạng, một nhà lãnh đạo tài năng của Đảng ta, một người chỉ huy mưu lược, tài trí, dũng cảm của lực lượng vũ trang, một danh tướng thời đại Hồ Chí Minh, một đảng viên ưu tú đã cống hiến cả cuộc đời mình cho sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc; là dịp để các thế hệ hôm nay tiếp tục khẳng định và làm sâu sắc hơn những công lao, đóng góp to lớn của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, vận dụng những quan điểm, tư tưởng và bài học kinh nghiệm quý từ quá trình hoạt động, lãnh đạo và chỉ đạo thực tiễn của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

Đồng thời, qua đó tuyên truyền, giáo dục lòng yêu nước, truyền thống cách mạng, lịch sử, tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, khơi dậy khát vọng xây dựng, phát triển đất nước hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc.

[1] Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tổng tập (2022), NXB Quân đội Nhân dân, Hà Nội, trang 77.

[2] Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tổng tập (2022), NXB Quân đội Nhân dân, Hà Nội, trang 1082-1083

Lê Văn Sơn