Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025) - Ý nghĩa lịch sử và tầm vóc thời đại của Đại thắng mùa Xuân năm 1975, "đất nước trọn niềm vui"

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, với đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, hoàn thành sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Đây là thành quả vĩ đại của sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, của khát vọng độc lập, tự do và thống nhất non sông, được hình thành, tôi luyện từ hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc, được phát triển đến đỉnh cao trong thời đại Hồ Chí Minh. Đại thắng mùa Xuân năm 1975 mang ý nghĩa lịch sử và tầm vóc thời đại sâu sắc.

Xe tăng của Quân Giải phóng húc đổ cánh cổng tiến vào Dinh Độc Lập trưa ngày 30/4/1975 (Ảnh tư liệu)

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 kết thúc thắng lợi 30 năm đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước:

Sau chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, buộc thực dân Pháp ký Hiệp định Genève về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam, rút quân khỏi nước ta, công nhận độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam. Theo Hiệp định Genève, việc ngừng bắn, tập kết, chuyển quân và chuyển giao khu vực được thi hành trong vòng 300 ngày, sau hai năm sẽ thực hiện tổng tuyển cử để thống nhất đất nước. Tuy nhiên, ngay từ những ngày đầu tiên, đế quốc Mỹ, thực dân Pháp và chính quyền Ngô Đình Diệm tìm mọi cách phá hoại việc thi hành Hiệp định, cố tình khiêu khích, trì hoãn việc ngừng bắn trên các chiến trường; dụ dỗ và cưỡng ép gần 1 triệu đồng bào miền Bắc di cư vào Nam; tháo dỡ, mang đi hoặc phá hoại máy móc, dụng cụ, tài sản công cộng nhằm làm tê liệt, gây khó khăn cho ta trong việc tiếp quản vùng giải phóng ở miền Bắc; rải truyền đơn xuyên tạc chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nhằm lung lạc quần chúng, gây hoang mang trong Nhân dân. Đế quốc Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược miền Nam Việt Nam, thông qua chính quyền tay sai Ngô Đình Diệm, Mỹ tập trung thực hiện chính sách "tố cộng, diệt cộng" đàn áp, khủng bố phong trào yêu nước, trả thù những người kháng chiến cũ, tiêu diệt cơ sở cách mạng ở miền Nam, ban hành Luật 10/59 biến miền Nam thành nhà tù, trại giam, trại tập trung, cách mạng miền Nam bị dìm trong biển máu. Âm mưu của đế quốc Mỹ là nhằm “Tiêu diệt bằng được phong trào yêu nước của nhân dân ta, thôn tính miền Nam, biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của Mỹ, lập phòng tuyến ngăn chặn chủ nghĩa xã hội lan xuống Đông Nam châu Á; đồng thời, lấy miền Nam làm căn cứ tiến công miền Bắc, tiền đồn của hệ thống xã hội thế giới ở Đông Nam châu Á, hòng đè bẹp và đẩy lùi chủ nghĩa xã hội ở vùng này, bao vây và uy hiếp các nước xã hội chủ nghĩa khác”[1]. Để thực hiện âm mưu đó, đế quốc Mỹ đã đổ vào chiến tranh Việt Nam 676 tỷ USD, huy động lúc cao nhất tới 70% lục quân, 60% lính thủy đánh bộ, 40% hải quân, 60% không quân. Đồng thời, 06 đời Tổng thống Mỹ kế nhiệm nhau lập các kế hoạch chiến lược, chi gần 700 tỷ đô la, huy động 22.000 xí nghiệp với gần 6 triệu công nhân công nghiệp và hơn 1/3 tổng số các nhà khoa học, 260 trường đại học Mỹ tham gia nghiên cứu kế hoạch chiến lược chế tạo, sản xuất các loại vũ khí và phương tiện chiến tranh; huy động 6,5 triệu lượt binh sĩ Mỹ trực tiếp tham chiến, lúc cao nhất có mặt ở miền Nam hơn nửa triệu quân [2]. “Nước Việt Nam ta trở thành nơi tập trung các mâu thuẫn cơ bản của thế giới và cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Nhân dân ta trở thành cuộc đọ sức điển hình, thành tiêu điểm của cuộc đấu tranh vô cùng quyết liệt giữa cách mạng và phản cách mạng trên thế giới, là cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc mang tính chất thời đại rất sâu sắc”[3].

Vượt lên những khó khăn, thử thách đó, để đối chọi với những vũ khí tối tân, hiện đại của đế quốc Mỹ, Đảng Lao động Việt Nam (tên gọi của Đảng Cộng sản Việt Nam từ năm 1951-1975) đã tuyên truyền sâu rộng trong cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân về tính chính nghĩa của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc, đồng thời, khơi dậy khát vọng hòa bình, độc lập, tự do và thống nhất non sông của mỗi người dân Việt Nam. Với chân lý “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”, “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một”, “Nam Bộ là máu của máu Việt Nam, là thịt của thịt Việt Nam”, toàn thể dân tộc Việt Nam trước sau như một đoàn kết đồng lòng, quyết đánh và quyết thắng đế quốc Mỹ trở thành tư tưởng lớn của thời đại, để hoàn thành cho kỳ được mục tiêu Tổ quốc thống nhất, đồng bào Nam - Bắc sum họp một nhà. Là dân tộc đã từng chịu sự kìm kẹp của phong kiến phương Bắc hơn một nghìn năm, gần một trăm năm cùng khổ dưới ách đô hộ của thực dân Pháp và phải đương đầu với cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, hơn ai hết, dân tộc Việt Nam hiểu rõ được giá trị của hòa bình, độc lập, tự do và thống nhất đất nước. Vì thế, khát vọng đó ngày càng mãnh liệt, tạo nên khí phách, bản lĩnh, trí tuệ và trở thành sợi dây kết nối toàn Đảng, toàn quân và toàn dân đoàn kết, đồng lòng, với tinh thần “không có gì quý hơn độc lập, tự do”, “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, “Tất cả vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước”. Khát vọng, tinh thần ấy đã hun đúc ngọn lửa cách mạng chân chính “vì độc lập, vì tự do” “đánh cho Mỹ cút”, “đánh cho ngụy nhào”, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Nhà sử học, ký giả Stanley Karnow - một trong số ít các phóng viên nước ngoài có mặt ở Việt Nam từ đầu đến cuối cuộc chiến tranh đã viết cuốn sách Vietnam A History, khái quát về sự sai lầm của các chính phủ Mỹ là xuất phát từ sự không hiểu biết gì về lịch sử Việt Nam, một lịch sử dài và đau đớn những cuộc chiến, những xung đột và điều chỉnh đã tạo cho người Việt Nam một ý thức sâu sắc về dân tộc họ.

Trong cuốn sách Nhìn lại quá khứ - Tấn thảm kịch và những bài học về Việt Nam của cựu Bộ trưởng Bộ quốc phòng Mỹ R.Mc Namara đã thừa nhận những nguyên nhân thất bại của Mỹ trong cuộc chiến tranh tại Việt Nam, trong đó nguyên nhân đế quốc Mỹ đã “đánh giá thấp sức mạnh của chủ nghĩa dân tộc thúc đẩy một dân tộc (nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa) đấu tranh và hy sinh cho lý tưởng và các giá trị của nó”[4]. Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 là thắng lợi của bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam; của sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào điều kiện cụ thể của Việt Nam. Đó là chiến công chói lọi, là thắng lợi vĩ đại của sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của quân và dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng; khẳng định nghị lực phi thường của mỗi người dân, đồng thời khẳng định ý chí, quyết tâm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước của dân tộc Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Thắng lợi đó là thành quả vĩ đại nhất trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo; là trang sử hào hùng và chói lọi trên con đường dựng nước và giữ nước mấy nghìn năm của dân tộc. Chúng ta đã hoàn thành được sứ mệnh lịch sử vẻ vang là giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, mở ra kỷ nguyên mới của dân tộc - kỷ nguyên của độc lập, thống nhất và cùng nhau xây dựng một nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Đây cũng là thắng lợi tiêu biểu của lực lượng cách mạng thế giới; góp phần thúc đẩy mạnh mẽ cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì mục tiêu độc lập, hòa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội; cổ vũ, động viên, khích lệ các dân tộc đang tiến hành công cuộc giải phóng dân tộc, chống chủ nghĩa đế quốc, mở đầu sự phá sản của chủ nghĩa thực dân mới trên toàn thế giới.

Nhân dân thành phố Sài Gòn dự mít tinh mừng miền Nam hoàn toàn giải phóng (Ảnh tư liệu)

Đại thắng mùa Xuân 1975 đánh dấu thắng lợi của cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, mở ra kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc - kỷ nguyên thống nhất, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, đổi mới, hội nhập và phát triển:

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc Việt Nam. Tuy nhiên, Nhân dân Việt Nam chưa hưởng được độc lập, tự do bao lâu thì thực dân Pháp quay lại xâm lược nước ta một lần nữa. Với ý chí và khát vọng cháy bỏng được độc lập, tự do, Nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng và chủ tịch Hồ Chí Minh, đã tiến hành cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ và đã làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, buộc thực dân Pháp phải ký Hiệp định Paris, công nhận độc lập chủ quyền của Việt Nam. Miền Bắc được giải phóng, nhưng đế quốc Mỹ lại nhảy vào miền Nam hòng thay chân Pháp lập ách thống trị nước ta. Với quyết tâm sắt đá phải giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, quân và dân hai miền Nam Bắc chung sức, đồng lòng, không quản hy sinh gian khổ, đối đầu với đế quốc Mỹ xâm lược. Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước kết thúc thắng lợi với Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thu non sông về một mối, tạo điều kiện căn bản để cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Sau Đại thắng mùa Xuân năm 1975, cả nước tổng tuyển cử, bầu Quốc hội thống nhất, xây dựng Nhà nước thống nhất - Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Từ đây, đất nước hoàn toàn thống nhất, Nhân dân cả nước chung sức đồng lòng xây dựng chủ nghĩa xã hội trên lãnh thổ Việt Nam. Đánh giá về tầm vóc thắng lợi của sự kiện lịch sử này, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng (12/1976) khẳng định: Năm tháng sẽ trôi qua, nhưng thắng lợi của Nhân dân ta trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc ta như một trong những trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ con người, và đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và tính thời đại sâu sắc [5].

Sau những năm tháng vừa khắc phục hậu quả chiến tranh, vừa tìm tòi mô hình phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhân dân Việt Nam đã tiến hành công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế. Qua gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đến nay đất nước đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế được nâng cao, tạo nền tảng và hội tụ các điều kiện cần thiết để vững vàng bước vào kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc vì hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 là sự kết tinh truyền thống yêu nước và đỉnh cao của sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh:

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước”[6]. Truyền thống đó được hình thành và phát triển qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, một lần nữa tinh thần yêu nước nồng nàn và ý chí đấu tranh ngoan cường đó lại được khơi dậy, phát triển mạnh mẽ, với quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, để “Nam - Bắc một nhà”. Chính lòng yêu nước và tinh thần chiến đấu quả cảm đã tạo nên sức mạnh chính trị - tinh thần vô cùng lớn của quân và dân ta - nguồn sức mạnh vô địch để chiến thắng kẻ thù xâm lược.

Ngày hội thống nhất non sông bên bờ Hiền Lương tại Vĩ tuyến 17, tỉnh Quảng Trị (Ảnh sưu tầm).

Phát huy truyền thống yêu nước của dân tộc, trong các thời kỳ lịch sử, đặc biệt là trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khơi dậy và phát huy cao độ sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo nên sức mạnh to lớn, với tinh thần “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết/ Thành công, thành công, đại thành công”. Đó là sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, đoàn kết dân tộc, đoàn kết toàn dân, đoàn kết hai miền Nam - Bắc và đoàn kết chặt chẽ giữa quân đội và các tầng lớp nhân dân và đoàn kết quốc tế.

Ban Quân ủy Trung ương theo dõi diễn biến của chiến dịch Hồ Chí Minh giải phóng Sài Gòn, Hà Nội, tháng 4/1975 (Ảnh Bảo tàng Lịch sử Việt Nam)

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhân dân Việt Nam tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước trong hoàn cảnh đất nước tạm thời chia cắt thành hai miền, thực hiện hai chiến lược cách mạng khác nhau, với nhiều khó khăn, thử thách. Nhờ có sự đoàn kết, thống nhất về ý chí và hành động, Đảng đã phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp của cả nước, quân dân miền Bắc đã “tay cày, tay súng”, “tay búa, tay súng”, “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người, “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, vừa xây dựng, vừa chiến đấu bảo vệ miền Bắc, sẵn sàng chi viện, đáp ứng mọi nhu cầu của tiền tuyến miền Nam - Thành đồng Tổ quốc. Dù phải chịu sự đàn áp dã man, tàn bạo của địch, nhưng với ý chí quật cường, bất khuất, quân và dân vẫn một lòng, một dạ đi theo cách mạng, tin tưởng sắt đá vào sự lãnh đạo của Ðảng, vào sự nghiệp thống nhất đất nước. Với tình yêu quê hương đất nước “máu chảy ruột mềm”, muôn triệu trái tim người Việt Nam ở nước ngoài đã hướng về Tổ quốc, đóng góp vật chất, công sức cùng với nhân dân tiến bộ, yêu chuộng hòa bình mở ra mặt trận đấu tranh trên thế giới và trong “lòng địch”, góp phần xứng đáng vào ngày toàn thắng của dân tộc [7]. Để đến trận quyết chiến chiến lược cuối cùng, sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc đã phát triển tới đỉnh cao, quân và dân Việt Nam với tinh thần “Một ngày bằng hai mươi năm”, tiến lên giành thắng lợi quyết định, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Ðại thắng mùa Xuân năm 1975 là chiến thắng của toàn thể dân tộc Việt Nam với “lòng yêu nước nồng nàn và chủ nghĩa anh hùng cách mạng tuyệt vời của đồng bào, chiến sĩ, cán bộ, đảng viên thuộc tất cả các dân tộc anh em từ Nam đến Bắc đã đoàn kết chiến đấu không mệt mỏi vì sự nghiệp giải phóng dân tộc và thống nhất Tổ quốc” [8]. Khẳng định sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong Đại thắng mùa Xuân 1975, Đại tướng Văn Tiến Dũng khi trả lời phỏng vấn các nhà báo và học giả phương Tây, đã nhấn mạnh: “Một lần nữa tôi muốn nói rõ rằng nguồn gốc mọi thắng lợi của chúng tôi là sức mạnh của cả một dân tộc vùng lên làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình trong thời đại ngày nay. Và Ban lãnh đạo chúng tôi biết khai thác, biết phát huy tất cả những sức mạnh đó để chiến thắng” [9].

Kế thừa và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong Đại thắng mùa Xuân 1975, sau ngày đất nước thống nhất, Nhân dân cả nước bước vào thời kỳ mới khắc phục hậu quả chiến tranh, từng bước phát triển kinh tế, xã hội; bảo vệ vững chắc Tổ quốc; tiến hành sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập quốc tế. Sau 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, đặc biệt là sau gần 40 năm đổi mới, đất nước đã đạt được nhiều thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử, tạo nên “... cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay” [10].

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 cổ vũ mạnh mẽ nhân dân Lào, Campuchia tiến lên giành thắng lợi quyết định:

Được xây dựng trên nền tảng của những điểm tương đồng về điều kiện địa lý, tự nhiên, chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, đặc biệt là nhiều lần có chung vận mệnh lịch sử, tình đoàn kết chiến đấu giữa nhân dân ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia không ngừng được bồi tụ, vun đắp và phát triển tới đỉnh cao trong Đại thắng mùa Xuân 1975. Thắng lợi của nhân dân Việt Nam trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 đã cổ vũ mạnh mẽ nhân dân Lào và Campuchia tiến lên giành thắng lợi quyết định trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.

Sau chiến thắng của Chiến dịch Tây Nguyên và Chiến dịch Huế - Đà Nẵng, Bộ Chính trị đã nhận định: Thời cơ chiến lược đã đến, ta có điều kiện hoàn thành sớm quyết tâm giải phóng miền Nam và chủ trương phải tập trung nhanh nhất lực lượng, binh khí kỹ thuật và vật chất giải phóng miền Nam trước mùa mưa; quyết định mở Chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định (được mang tên “chiến dịch Hồ Chí Minh”). Đúng 17 giờ, ngày 26/4/1975, quân ta đã nổ súng mở đầu chiến dịch; 05 cánh quân vượt qua tuyến phòng thủ của địch tiến vào trung tâm Sài Gòn, đánh chiếm các cơ quan đầu não; 11 giờ 30 phút, ngày 30/4/1975, lá cờ cách mạng tung bay trên Dinh Độc lập, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975 mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử toàn thắng.

Những diễn biến mau lẹ của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã cổ vũ phong trào cách mạng ở Campuchia. Phối hợp chặt chẽ chiến trường miền Nam Việt Nam, quân và dân Campuchia đã mở cuộc tổng công kích, lật đổ chế độ Lon Non, giải phóng Phnôm Pênh vào ngày 17/4/1975. Nắm vững thời cơ chiến lược, nhất là thắng lợi trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, tháng 5/1975, Đảng Nhân dân Cách mạng Lào đã kiên quyết và kịp thời phát động đấu tranh bằng “Ba đòn chiến lược” (nổi dậy của quần chúng; tiến công bằng quân sự, gây áp lực; nổi dậy ly khai của một bộ phận binh sĩ) và “Mũi đấu tranh pháp lý” giành quyền làm chủ trong cả nước, dẫn đến sự ra đời của nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào vào ngày 02/12/1975.

Đại thắng mùa Xuân 1975 của Nhân dân Việt Nam đã cổ vũ mạnh mẽ cho nhân dân Lào và nhân dân Campuchia tiến lên giành thắng lợi quyết định. Thắng lợi trong Đại thắng mùa Xuân ở Việt Nam, Lào, Campuchia là thắng lợi quan trọng của mối quan hệ đặc biệt, liên minh đoàn kết chiến đấu, thủy chung, son sắt giữa ba dân tộc Đông Dương. Đó là “thắng lợi của của tình đoàn kết chiến đấu không gì lay chuyển nổi của nhân dân ba nước Việt Nam, Lào và Campuchia, của mối quan hệ đặc biệt đã có từ lâu trong lịch sử và được thử thách trong ngọn lửa cách mạng chống kẻ thù chung của ba dân tộc” [11].

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 góp phần quan trọng vào cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội:

Cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam phải đương đầu với quân đội xâm lược có tiềm lực và sức mạnh quân sự khổng lồ. Lực lượng yêu chuộng hòa bình và tiến bộ trên thế giới luôn thường trực câu hỏi: Việt Nam có đương đầu nổi với đế quốc Mỹ không? Và “đốm lửa” Việt Nam có được kiểm soát hay sẽ bùng lên thành chiến tranh thế giới? Trong bối cảnh đó, nhân loại  lo lắng, dõi theo tình hình chiến sự leo thang từng ngày ở Việt Nam. Tâm trạng đó của nhiều người, nhiều quốc gia trên thế giới không phải không có cơ sở. Nhân dân thế giới từng chứng kiến việc Mỹ ném hai quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản giết hại gần 40 vạn người trong Chiến tranh thế giới II; Mỹ đã từng đưa quân vào Triều Tiên (1950-1953); dọa ném bom nguyên tử chiến thuật ở Điện Biên Phủ; thúc đẩy chiến tranh giữa Ấn Độ và Pakitstan (1965); can thiệp trực tiếp vào Dominica... Sức mạnh quân sự và kinh tế của Mỹ cùng những hoạt động của giới cầm quyền Mỹ trong các thập niên 50, 60 của thế kỷ XX đã đưa đến những nhận định, đánh giá khác nhau về đế quốc Mỹ. Chính vì thế, “trong vấn đề Việt Nam, một số nước trong khi lên án, phản đối hành động xâm lược của đế quốc Mỹ, ủng hộ cuộc kháng chiến chính nghĩa của Nhân dân Việt Nam, cũng đồng thời bày tỏ sự lo lắng Việt Nam sẽ bị sức mạnh quân sự Mỹ đè bẹp, khuyên Việt Nam nên tự biết kiềm chế”[12].

Trên thực tế, một đất nước đất không rộng, người không đông, kinh tế còn nghèo nàn, khoa học - kỹ thuật quân sự lạc hậu, song thấm nhuần chân lý “Không có gì quý hơn độc lập tự do”, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, quân và dân Việt Nam từ Bắc chí Nam đã nhất tề đứng lên thực hiện chiến tranh nhân dân, lần lượt đánh bại các chiến lược quân sự của kẻ thù, “Đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào”. Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của Nhân dân Việt Nam là sự nghiệp chính nghĩa nên đã được đông đảo nhân dân tiến bộ, yêu chuộng hòa bình, đặc biệt là các nước XHCN đồng tình, ủng hộ, giúp đỡ. Vì thế, “thắng lợi của chúng ta cũng chính là thắng lợi của các lực lượng xã hội chủ nghĩa, độc lập dân tộc, dân chủ và hòa bình trên thế giới đã ủng hộ Nhân dân ta đấu tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược”[13].

Thắng lợi của cuộc tổng tiến công mùa Xuân năm 1975, với đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử là bằng chứng sinh động chứng minh một chân lý, một hiện tượng hiếm có trong lịch sử chiến tranh thế giới hiện đại: “... trong thời đại ngày nay, một dân tộc dù nhỏ bé bao nhiêu, dù sống trên một lãnh thổ nhỏ hẹp bao nhiêu, dân số ít ỏi bao nhiêu và nền kinh tế kém phát triển bao nhiêu, nếu đoàn kết và quyết tâm, nếu có một đường lối cách mạng đúng đắn, nếu biết áp dụng sáng tạo những nguyên lý của chủ nghĩa xã hội vào những điều kiện cụ thể của mình và được sự giúp đỡ của phe xã hội chủ nghĩa, của loài người tiến bộ, thì hoàn toàn có thể đánh bại những kẻ xâm lược mạnh hơn gấp bội lần...” [14].

Đại thắng mùa Xuân năm 1975 của Nhân dân Việt Nam mang tầm vóc thời đại, bởi đã trực tiếp góp phần quan trọng vào cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Chủ tịch Triều Tiên Kim Nhật Thành khẳng định: “Đại thắng mùa Xuân năm 1975 là thắng lợi chung của tất cả nhân dân cách mạng trên thế giới, góp phần quan trọng vào cuộc đấu tranh chống đế quốc, giải phóng dân tộc của các dân tộc bị áp bức”[15]. Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Mao Trạch Đông nhấn mạnh: “Thắng lợi của các đồng chí đã cổ vũ hết sức mạnh mẽ tất cả các dân tộc và nhân dân bị áp bức đang đấu tranh, nêu gương sáng chói cho sự nghiệp cách mạng chống đế quốc Mỹ của nhân dân toàn thế giới”[16].

Thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước bắt nguồn từ những nguyên nhân chủ yếu: Sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Bác Hồ kính yêu với đường lối chính trị, quân sự, độc lập, tự chủ đúng đắn, sáng tạo, phương pháp đấu tranh linh hoạt, phù hợp với mỗi giai đoạn của cuộc kháng chiến; tinh thần chiến đấu kiên cường, anh dũng của quân và dân cả nước, đã vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, hy sinh, lập nên những chiến công oanh liệt, “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”; sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thống nhất ý chí và hành động; của lòng yêu nước nồng nàn - khát vọng hòa bình, độc lập, tự do và thống nhất đất nước của đồng bào ta; lòng trung thành tuyệt đối và tinh thần quyết chiến, quyết thắng của các Lực lượng vũ trang nhân dân với sự chỉ huy thao lược của các vị Tướng lĩnh tài ba; tình hữu nghị và sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn, hiệu quả của bạn bè quốc tế, của liên minh chiến đấu giữa ba nước Việt Nam, Lào, Campuchia, sự ủng hộ của nhân dân và các lực lượng yêu chuộng hòa bình, tiến bộ trên thế giới.

Màn trình diễn súng và quân nhạc tại Lễ Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025) (Ảnh sưu tầm)

50 năm trôi qua, Đại thắng mùa Xuân năm 1975 vẫn mãi là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, là mốc son chói lọi trong lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của Nhân dân ta, non sông, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên thống nhất, cả nước đi lên CNXH, đổi mới, hội nhập và phát triển. Thắng lợi đó: “...mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc ta như một trong những trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ con người và đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và có tính thời đại sâu sắc”[17]. Phát huy tinh thần Đại thắng mùa Xuân năm 1975, đặc biệt là ý nghĩa lịch sử và tầm vóc thời đại của sự kiện này, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân Việt Nam chung sức, đồng lòng, tranh thủ thời cơ, vận hội, vượt qua khó khăn, thách thức, quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược Đại hội XIII của Đảng đề ra: “Đến năm 2030: Là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045: Trở thành nước phát triển, thu nhập cao”[18]; đưa đất nước vững bước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Tài liệu tham khảo:

[1], [3], [5], [8], [11], [13], [17] Đảng Cộng sản Việt Nam (2004), Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội,  Tập 37, tr. 478, 642, 457, 981, 475, 475, 471.

[2] Bộ Quốc phòng, Viện Lịch sử quân sự Việt Nam (2013), Lịch sử kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954-1975) - Tập VIII- Toàn thắng, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội, tr. 512-513

[4] R. Mc Namara (1995), Nhìn lại quá khứ - Tấn thảm kịch và những bài học về Việt Nam, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội, tr. 316

[6] Hồ Chí Minh (2011), Toàn tập, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội, Tập 7, tr. 38

[7] Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam (2021), Chiến tranh nhân dân Việt Nam - Thời kỳ 1954-1975 (Một số chuyên đề), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, tr. 158-159

[9] Phạm Văn Đồng, Lê Đức Thọ, Văn Tiến Dũng, Nguyễn Cơ Thạch (1986), Vì sao Mỹ thất bại trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, Nxb Sự thật, Hà Nội, tr. 48

[10] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội, Tập 1, tr. 25

[12] Đại thắng mùa Xuân 1975 - Bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2006, tr. 916

[14] “Cuộc đấu tranh anh hùng có liên quan đến thế giới thứ ba: Việt Nam đối với chúng ta có quan hệ gì?”,  Phụ trương báo Tin nhanh của Pêru, số ra ngày 4/5/1975

[15] Miền Nam - 21 năm kháng chiến chống Mỹ - Hồ sơ về cuộc kháng chiến của quân dân miền Nam, Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội, 2012, tr. 10

[16] Báo Nhân Dân, số 7668 ngày 02/5/1975

[18] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, Tập 1, tr. 36.

Lê Sơn