Một số nội dung cơ bản về thẩm tra, xác minh và xác định đối tượng thẩm tra, xác minh trong công tác kiểm tra và giám sát (KT,GS) chuyên đề của Đảng

KT,GS là những chức năng lãnh đạo của Đảng. Tổ chức đảng phải tiến hành công tác KT,GS. Tổ chức đảng cấp trên KT,GS tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên. Việc KT,GS phải tuân thủ nguyên tắc, quy trình, thủ tục, thẩm quyền, phương pháp công tác theo quy định của Đảng.

Kiểm tra của Đảng là việc các tổ chức đảng xem xét, đánh giá, kết luận về ưu điểm, khuyết điểm hoặc vi phạm của cấp ủy, tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên trong việc chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, quy định, quyết định, quy chế, kết luận của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

Giám sát của Đảng là việc các tổ chức đảng quan sát, theo dõi, nắm bắt, xem xét, đánh giá, kết luận hoạt động nhằm kịp thời nhắc nhở để cấp ủy, tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên được giám sát chấp hành nghiêm Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, chủ trương, nghị quyết, chỉ thị, quy định, quyết định, quy chế, kết luận của Đảng, pháp luật của Nhà nước và khắc phục, sửa chữa hạn chế, khuyết điểm, vi phạm (nếu có).

Chủ thể KT,GS khi thực hiện nhiệm vụ phải thẩm tra, xác minh nhằm phân tích, đánh giá, làm rõ kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, khuyết điểm, vi phạm (nếu có); nguyên nhân khuyết điểm, tồn tại, hạn chế, vi phạm (nếu có) và kết luận đối với tổ chức đảng, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ, kể cả nhiệm vụ cấp trên giao. Vì vậy, để thực hiện tốt nhiệm vụ KT,GS của Đảng thì công tác thẩm tra, xác minh rất quan trọng, góp phần vào việc xem xét, đánh giá, kết luận vụ việc được công minh, chính xác, khách quan, kịp thời.

Thẩm tra trong công tác KT,GS của Đảng là hoạt động của tổ chức đảng có thẩm quyền tiến hành xem xét, tra cứu, thẩm định trên cơ sở những thông tin, tài liệu, hiện vật, sự kiện, sự việc có liên quan đến nội dung, đối tượng kiểm tra. Thực chất của hoạt động thẩm tra là tiếp xúc với các đối tượng có liên quan, thu thập tài liệu, tiếp cận hồ sơ, nắm bắt thông tin, tìm kiếm những cơ sở về những chứng cứ, nhân chứng, vật chứng ... để phục vụ cho việc xác minh, kết luận khách quan, chính xác về các vụ việc.

Xác minh trong công tác KT,GS của Đảng là những hoạt động diễn ra tiếp theo hoặc đan xen với hoạt động thẩm tra nhằm làm rõ những thông tin, sự kiện, sự việc thông qua nhân chứng, vật chứng đã thu thập được ở khâu thẩm tra để đối chiếu, so sánh, phân tích, tổng hợp, nhằm tìm ra chứng cứ xác thực, bản chất vụ việc; kết luận vụ việc rõ ràng về đúng, sai một cách khách quan, chính xác đối với tổ chức đảng và đảng viên được kiểm tra.

Thẩm tra, xác minh trong công tác KT,GS của Đảng được hiểu là quá trình các tổ chức đảng có thẩm quyền hoặc cán bộ kiểm tra được tổ chức đảng có thẩm quyền phân công tiến hành các hoạt động tìm kiếm, phát hiện, thu thập, xem xét, tra cứu, thẩm định, đánh giá và sử dụng các chứng cứ; phân tích sự liên hệ và phù hợp giữa các chứng cứ với nhau trong từng vụ việc được kiểm tra theo phương pháp công tác đảng để tìm ra sự thật, chỉ rõ bản chất của sự việc, có hay không có khuyết điểm, vi phạm, nguyên nhân khách quan, chủ quan, tính chất, mức độ vi phạm, hậu quả; từ đó, đưa ra kết luận.

Đối với công tác kiểm tra của Đảng, phần lớn là kiểm tra vụ việc đã xảy ra trong quá khứ, ngay cả những việc đang có khiếu nại, tố cáo cũng là những việc đã xảy ra, có những việc mới xảy ra, có những việc đã xảy ra từ nhiều năm trước, vì thế ít khi còn lưu lại những tình tiết, dấu tích, bằng chứng có giá trị ngay tại thời điểm xảy ra sự việc và nhiều khi không còn đầy đủ chứng cứ. Nhiều việc đã bị che đậy bằng nhiều cách thức tinh vi... do nhiều nguyên nhân khác nhau, vì vậy phải coi trọng và thận trọng công tác thẩm tra, xác minh. Sau kiểm tra phải kết luận rõ đúng, sai, nội dung, tính chất, mức độ, tác hại, nguyên nhân vi phạm (nếu có) và căn cứ các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ, tự giác khắc phục hậu quả trên cơ sở đó xem xét, xử lý kỷ luật hoặc đề nghị thi hành kỷ luật theo thẩm quyền.

Đối với công tác giám sát chuyên đề Quy định số 22-QĐ/TW, ngày 28/7/2021 của Ban Chấp hành Trung ương về công tác KT,GS và kỷ luật của Đảng quy định: “giám sát chuyên đề khi cần thiết thì thực hiện thẩm tra, xác minh”; trước đó, theo Khoản 2, Điều 11, Quy định số 86-QĐ/TW, ngày 01/6/2017 của Bộ Chính trị về giám sát trong Đảng cũng quy định về giám sát chuyên đề “khi cần thiết thì thực hiện thẩm tra, xác minh”. Khi tiến hành giám sát nhận thấy có nội dung giám sát chưa rõ, chưa đủ cơ sở để xem xét, đánh giá thì thực hiện việc thẩm tra, xác minh theo quy trình, quy định. Việc này nhằm mục đích chủ động phát hiện sớm để phòng ngừa, ngăn chặn, khắc phục khuyết điểm, vi phạm của tổ chức đảng và đảng viên ngay từ khi còn mới manh nha, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn.

Thẩm tra, xác minh nhằm làm rõ đúng, sai, ưu điểm, hạn chế, khuyết điểm, vi phạm hay không vi phạm, tính chất, mức độ tác hại, nguyên nhân vi phạm của đối tượng được giám sát, góp phần ngăn ngừa, cảnh báo, giáo dục chung trong nội bộ Đảng. Thực tiễn cho thấy, vẫn có những vụ việc thẩm tra, xác minh không kỹ, không tìm ra được chứng cứ, nên nhận định, đánh giá, kết luận, xử lý không chuẩn xác, bỏ lọt các hành vi vi phạm, tiêu cực hoặc xử lý oan, sai gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng, sinh mệnh chính trị của cán bộ, đảng viên hoặc những vấn đề không mang tính bản chất thì kết luận được, còn vi phạm mang tính bản chất thì không kết luận được dẫn đến xử lý không nghiêm, đóng dấu chất lượng cho đối tượng KT,GS thì nguyên nhân phần lớn là do có sai sót, lệch lạc trong khâu thẩm tra, xác minh. Vì vậy, có thể khẳng định, thẩm tra, xác minh chính là phương pháp cơ bản, là khâu quan trọng nhất, đảm bảo chắc chắn nhất cho các kết luận kiểm tra, kết quả giám sát.

Về đối tượng thẩm tra, xác minh: Cần phân biệt đối tượng thẩm tra, xác minh với đối tượng KT,GS. Đối tượng KT,GS là những tổ chức đảng, đảng viên, còn đối tượng thẩm tra, xác minh là những thông tin, tư liệu, sự việc, hiện vật được xác định là những chứng cứ liên quan mật thiết trong quá trình thẩm tra, xác minh để làm rõ sự vật, hiện tượng và các tổ chức, cá nhân (có thể là tổ chức đảng, đảng viên hoặc tổ chức khác và công dân) có liên quan đến đối tượng và nội dung cần KT,GS.

Thẩm tra, xác minh không phải là một khâu, công đoạn, quy trình độc lập, khép kín, chỉ tiến hành một lần với những nội dung và đối tượng không thay đổi, mà phải tiến hành một hoặc nhiều lần, ở nhiều thời điểm khác nhau với những nội dung, đối tượng thẩm tra, xác minh khác nhau do có mối liên hệ hữu cơ với nhau hoặc do có sự việc, tình tiết mới nảy sinh. Xác định đúng nội dung, đối tượng thẩm tra, xác minh, nhất là nội dung, đối tượng chủ yếu trong quá trình tiến hành thẩm tra, xác minh là rất quan trọng, vì đó là những “nút mở" nhằm nhanh chóng làm rõ sự thật, bản chất sự việc.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  Võ Thị Tú Oanh