Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát (KT,GS) của Đảng hiện nay

Văn kiện Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Tiếp tục tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm và quyết tâm chính trị của toàn Đảng đối với công tác KT,GS, kỷ luật đảng”.        

Theo V.I.Lê-nin, công tác KT,GS, kỷ luật đảng có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng đối với tổ chức đảng. Lê nin cho rằng, một trong những biện pháp để chống quan liêu là kiểm tra các cấp ủy địa phương có chấp hành các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước hay không. Lê nin đã nhấn mạnh, việc kiểm tra đảng viên và kiểm tra việc chấp hành thực tế công tác là mấu chốt của toàn bộ công tác. Tiếp nối tư tưởng của V.I.Lê-nin, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Có kiểm tra mới huy động được tinh thần tích cực và lực lượng to tát của Nhân dân, mới biết rõ năng lực và khuyết điểm của cán bộ, mới sửa chữa và giúp đỡ kịp thời”⁽²⁾. Đồng thời, cũng nhấn mạnh: “Kiểm soát khéo, bao nhiêu khuyết điểm lòi ra hết,… kiểm tra khéo, về sau khuyết điểm nhất định bớt đi”⁽³⁾. Những quan điểm, tư tưởng của V.I.Lê-nin, Chủ tịch Hồ Chí Minh về KT,GS, kỷ luật đảng đã thể hiện một số vấn đề cơ bản: Một là, khẳng định vị trí, vai trò của công tác KT,GS là phương thức hoạt động quan trọng của Đảng. Hai là, làm cho cán bộ, đảng viên nêu cao tinh thần, trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Ba là, làm cho tổ chức đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, tạo sự đoàn kết, thống nhất về nhận thức, hành động, góp phần thực hiện thắng lợi yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng đặt ra. Bốn là, nhằm giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên giữ vững bản lĩnh, lập trường, kiên định với mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng, nói và làm theo đúng quan điểm, đường lối của Đảng và cảnh tỉnh, cảnh báo, ngăn ngừa cán bộ, đảng viên khác.                                                                         

Qua từng thời kỳ, Đảng đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, quy định quan trọng về công tác KT,GS, kỷ luật đảng, làm chuyển biến sâu sắc về nhận thức, hành động của mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao; góp phần quan trọng vào việc giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội, củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Công tác KT,GS, kỷ luật đảng được tăng cường, có nhiều đổi mới, đạt kết quả quan trọng; chất lượng, hiệu lực, hiệu quả được nâng lên. Hoạt động KT,GS của cấp ủy, ủy ban kiểm tra các cấp được đẩy mạnh, đạt kết quả khá toàn diện, nhất là ở cấp Trung ương. Qua công tác KT,GS, kỷ luật đảng, kỷ cương, kỷ luật trong Đảng được siết chặt hơn, có tác dụng cảnh báo, cảnh tỉnh, răn đe, phòng ngừa sai phạm đối với tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên”⁽⁵⁾.

Nghị quyết XI Đại hội Đảng bộ tỉnh (nhiệm kỳ 2020-2025) nhấn mạnh “Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác KT,GS; tăng cường công tác KT,GS của Đảng đối với cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp” và thực hiện lĩnh vực đột phá về “Tăng cường kỷ cương, kỷ luật, nêu cao tính tiền phong, gương mẫu của đảng viên và trách nhiệm của người đứng đầu ở các cấp ủy, chính quyền, các cơ quan ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội các cấp”. Lướt qua con số trong nhiệm kỳ qua, cấp ủy các cấp trong Đảng bộ tỉnh đã kiểm tra đối với 7.267 lượt tổ chức đảng, tăng 14,19% (7.267/6.364) và 69.467 lượt đảng viên, tăng 13,43% (69.467/61.242), trong đó, có trên 50% (3.506) cấp ủy viên các cấp; giám sát đối với 1.947 tổ chức đảng, tăng 112,78% (1.947/915) và giám sát 820 đảng viên, giảm 5,31% (820/866), có trên 33% (271) cấp ủy viên các cấp về việc lãnh đạo thực hiện nghị quyết, chỉ thị của Đảng; việc thực hiện quy chế làm việc; công tác cán bộ; công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí; công tác quản lý quy hoạch, xây dựng, quản lý đô thị; công tác cải cách hành chính, cải cách tư pháp; thực hiện chức trách nhiệm vụ; việc xây dựng thôn mới; công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại tố cáo công dân; công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án;…

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, công tác KT,GS, kỷ luật vẫn còn một số hạn chế: Công tác KT,GS, kỷ luật đảng ở một số nơi chưa tập trung vào những lĩnh vực nhạy cảm, phức tạp, như đất đai, tài chính,…; việc xây dựng chương trình, kế hoạch, nội dung kiểm tra, xác định những vấn đề yếu kém, nổi cộm, để kịp thời phát hiện, ngăn ngừa dấu hiệu vi phạm còn thiếu tính chủ động; trong KT,GS ở một số nơi, nhất là ở những tổ chức đảng, khối nhà nước, đoàn thể và cấp cơ sở chưa phát huy hiệu quả… Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Việc KT,GS thực hiện một số nghị quyết của Đảng chưa thường xuyên. Công tác kiểm tra ở một số nơi thiếu trọng tâm, trọng điểm…; còn nhiều tổ chức đảng và đảng viên có vi phạm nhưng chưa được phát hiện kịp thời”

Thời điểm hiện nay, việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác KT,GS, kỷ luật đảng đối với cán bộ, đảng viên có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong giữ vững ổn định chính trị, xây dựng cơ quan, đơn vị, địa phương vững mạnh toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Vì kiểm tra có tác dụng thúc đẩy và giáo dục đảng viên và cán bộ làm trọn nhiệm vụ đối với Đảng, đối với Nhà nước, làm gương mẫu tốt cho nhân dân. Do đó mà góp phần vào việc củng cố Đảng về tư tưởng, về tổ chức^”. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác KT,GS, kỷ luật đảng nhằm:

Một là, góp phần thực hiện thắng lợi quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Khi đường lối, chính sách đã được xác định, phương hướng đã được thông qua thì nhiệm vụ tổ chức thực hiện phải đặt lên hàng đầu và trọng tâm của sự lãnh đạo phải chuyển từ việc soạn thảo các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật sang việc tổ chức thực hiện và KT,GS việc tổ chức thực hiện. Công tác KT,GS là một bộ phận quan trọng trong toàn bộ công tác xây dựng Đảng, là một khâu quan trọng của tổ chức thực hiện, là biện pháp hiệu nghiệm để khắc phục bệnh quan liêu. Thông qua KT,GS, kỷ luật đảng, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào thực tiễn cuộc sống; giúp mỗi cán bộ, đảng viên phát huy tốt vai trò, trách nhiệm, tính tiên phong, gương mẫu trong thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Hai là, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, tạo sự đoàn kết, thống nhất về nhận thức và hành động trong cán bộ, đảng viên.

Sức mạnh của tổ chức đảng được tạo thành bởi nhiều yếu tố, trong đó công tác KT,GS, kỷ luật đảng là nhân tố quan trọng nhất, góp phần giữ vững ổn định chính trị ở cơ quan, đơn vị, địa phương. Tổ chức đảng các cấp trực tiếp quản lý, giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên; mọi hoạt động của cán bộ, đảng viên đều chịu sự KT,GS của tổ chức đảng. Thực tiễn cho thấy, nếu năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng được nâng cao thì công tác KT,GS, kỷ luật đảng được nâng tầm và phát huy hiệu quả. Mặt khác, khi hoạt động KT,GS, kỷ luật đảng được thực thi nghiêm thì năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng cũng được đề cao, giữ vững. Do đó, KT,GS, kỷ luật đảng chính là hoạt động nhằm tăng lên sức mạnh cho tổ chức đảng.

Ba là, góp phần xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh toàn diện

Sự trong sạch, vững mạnh của mỗi tổ chức đảng gắn liền với hoạt động KT,GS, kỷ luật đảng. Bên cạnh việc phát huy dân chủ, tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ, đảng viên có môi trường làm việc tốt, bày tỏ quan điểm, ý kiến của mình thì cần phải gắn với kỷ cương, kỷ luật. KT,GS, kỷ luật đảng đối với cán bộ, đảng viên giúp phòng ngừa, ngăn chặn từ sớm, từ xa những biểu hiện vi phạm về đạo đức, lối sống, những điều đảng viên không được làm, nhất là những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, tiêu cực; qua đó, làm cho mỗi cán bộ, đảng viên tự điều chỉnh thái độ, suy nghĩ, hành vi đúng với các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của đảng, đúng với Điều lệ và các quy định của Đảng; đồng thời, là sự cảnh tỉnh, cảnh báo đối với cán bộ, đảng viên khác.

Trong giai đoạn phát triển đất nước ta hiện nay tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, bốn nguy cơ mà Đảng đã chỉ ra từ nhiệm kỳ Đại hội VII vẫn đang hiện hữu, có mặt còn gay gắt hơn… Vì vậy, đòi hỏi phải đặc biệt coi trọng công tác KT,GS, kỷ luật đảng trong tổng thể công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện. Do đó, cần quan tâm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác KT,GS, kỷ luật của Đảng thời gian tới. Trong đó, trước hết, cần nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho từng cán bộ, đảng viên về vai trò của công tác KT,GS, kỷ luật của Đảng. Đây là giải pháp quan trọng có ý nghĩa hàng đầu để nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác KT,GS, kỷ luật của Đảng. Từng cán bộ, đảng viên phải nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của công tác KT,GS, kỷ luật của Đảng; quán triệt nghiêm túc, đầy đủ các quan điểm, tư tưởng của Đảng về công tác KT,GS, kỷ luật đảng. Người đứng đầu cấp ủy phải thường xuyên tuyên truyền, phổ biến nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận, hướng dẫn của Đảng về công tác KT,GS, kỷ luật đảng đến từng cán bộ, đảng viên; thường xuyên KT,GS cán bộ, đảng viên theo kế hoạch đã đề ra, coi trọng kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm…

Một nội dung quan trọng khác, đó là nâng cao năng lực và phẩm chất của cán bộ ủy ban kiểm tra các cấp. Ủy ban kiểm tra các cấp là cơ quan tham mưu, giúp việc, tiến hành các hoạt động KT,GS, kỷ luật đảng viên và tổ chức đảng. Trong quá trình hoạt động, cán bộ ủy ban kiểm tra các cấp phải nắm chắc nguyên tắc KT,GS, kỷ luật đảng; xác định rõ nội dung KT,GS đối với cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu, cán bộ chủ chốt; có bản lĩnh chính trị vững vàng, có “bàn tay sạch”, có tâm trong sáng, làm việc “đúng vai, thuộc bài”, có sự phối hợp nhuần nhuyễn, kịp thời giữa các cơ quan, đơn vị có liên quan; tuyệt đối tránh xa sự cám dỗ của lợi ích vật chất; không được lồng ghép mục đích, động cơ cá nhân vào quá trình KT,GS, kỷ luật đảng viên và tổ chức đảng; có phẩm chất đạo đức vì sự tiến bộ, trưởng thành của đồng chí, đồng đội; không ngừng học hỏi nắm vững chuyên môn, nghiệp vụ công tác KT,GS. Mỗi cán bộ của ủy ban kiểm tra các cấp phải thực sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, phải giữ được danh dự, uy tín của mình trong bất cứ hoàn cảnh nào.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               Nguyễn Thị Vân