Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong thanh niên trước tác động của mạng xã hội

Trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đang trở thành không gian tác động mạnh mẽ đến tư tưởng, lối sống của thanh niên. Đây là thách thức nhưng cũng là cơ hội để tổ chức Đoàn và toàn hệ thống chính trị tăng cường công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, nâng cao bản lĩnh chính trị, sức đề kháng tư tưởng cho thế hệ trẻ. Bài viết đề cập đến vai trò của thanh niên, thực trạng ảnh hưởng của mạng xã hội và đề xuất các giải pháp trọng tâm nhằm củng cố trận địa tư tưởng, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trong thanh niên.

Thế kỷ XXI là kỷ nguyên của công nghệ thông tin, nơi mạng xã hội trở thành không gian sống song song với đời thực. Đối với thanh niên - lực lượng sung sức, giàu tiềm năng - mạng xã hội không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn là môi trường hình thành nhận thức và hành động. Trước sự tấn công ngày càng tinh vi của các thế lực thù địch trên không gian mạng, việc giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, đồng thời củng cố niềm tin, bản lĩnh chính trị vững vàng trở thành nhiệm vụ chiến lược của toàn Đảng, toàn dân. Mạng xã hội đã và đang trở thành một hiện tượng xã hội, tác động và ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống xã hội. Thời gian qua, lợi dụng những tính năng của mạng xã hội, các thế lực thù địch, phản động đăng tải những thông tin sai sự thật, phản động, xuyên tạc về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và xuyên tạc tình hình đất nước làm tác động, ảnh hưởng đến tư tưởng, tình cảm của Nhân dân nói chung, trong đó có đối tượng thế hệ trẻ; từ đó mong muốn thúc đẩy quá trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ ta... Tình hình đó đã và đang đặt ra nhiều khó khăn, thách thức cho công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; công tác đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái trên không gian mạng, làm sao để giữ vững trận địa không gian mạng, khai thác, phục vụ tối ưu cho mục đích phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế mà vẫn bảo đảm ổn định chính trị - xã hội, bảo vệ Đảng, Nhà nước, bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia - dân tộc.

Vai trò của thanh niên trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu rất quan tâm đến việc bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau, trong Di chúc của Người đã căn dặn: “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng”, vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và cần thiết”. Theo Bác, thanh niên muốn đóng góp sức mình vào công cuộc xây dựng đất nước, muốn làm được những việc lớn thì trước hết phải được giáo dục một cách đầy đủ về phẩm chất đạo đức, về bản lĩnh và ý chí cách mạng. Thông qua giáo dục, rèn luyện để hình thành những lớp thanh niên yêu Tổ quốc, yêu Nhân dân, yêu xã hội chủ nghĩa, yêu lao động, yêu khoa học và yêu kỷ luật.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định mục tiêu, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đồng thời, Đại hội cũng đặt ra mục tiêu đối với thế hệ trẻ: “Tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, khát vọng vươn lên; nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội; xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hòa cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ. Tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động sáng tạo, khởi nghiệp, lập nghiệp; làm chủ các kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chăm lo bồi dưỡng, giáo dục, phát triển toàn diện và bảo đảm quyền của trẻ em; dành những điều kiện tốt nhất, sự chăm lo chu đáo nhất cho trẻ em - tương lai của đất nước”.

Trong giai đoạn hiện nay, sự nghiệp bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng không chỉ là nhiệm vụ của cấp ủy, chính quyền mà còn cần đến vai trò tiên phong, xung kích của thanh niên. Khi được trang bị đầy đủ lý luận chính trị, đạo đức cách mạng và kỹ năng số, thanh niên chính là “lá chắn mềm” vững vàng trước sự xâm nhập của các quan điểm sai trái, phản động.

Tác động của mạng xã hội và những nguy cơ đối với thanh niên

Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ người dùng mạng xã hội cao, đặc biệt trong độ tuổi từ 18-30. Thời gian sử dụng mạng xã hội trung bình lên đến gần 7 giờ mỗi ngày. Mạng xã hội trở thành kênh tiếp cận thông tin chủ đạo của thanh niên. Tuy nhiên, cũng chính tại đây, các thế lực thù địch sử dụng thủ đoạn tinh vi để xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, bôi nhọ lãnh đạo, kích động tư tưởng hoài nghi, bài bác hệ tư tưởng Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Thực tế cho thấy, không ít bạn trẻ thiếu bản lĩnh, bị cuốn theo trào lưu, thông tin sai lệch hoặc trở thành công cụ lan truyền vô tình cho các luận điệu phản động. Một số vụ việc lừa đảo, kích động biểu tình, nói xấu chế độ đều có sự tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp của thanh niên thông qua mạng xã hội, với nhiều hình thức:

Thứ nhất, các thế lực thù địch sử dụng không gian mạng xã hội thông qua các trang mạng xã hội như: Facebook, Zalo, Viber, Twitter, Youtube, các diễn đàn nhằm thu hút lượng lớn người dùng truy cập, chia sẻ trang, thu hút nhiều thành viên tham gia. Sau đó, chúng đưa những thông tin có nội dung thật, giả đan xen lẫn nhau khiến người đọc khó phân biệt đâu là tin chính thống, đâu là tin không chính thống gây nhiễu loạn thông tin.

Thứ hai, chúng lập những tài khoản giả mạo trên trang mạng xã hội, giả mạo là trang của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo một số bộ, ngành địa phương, những người nổi tiếng trong xã hội để chúng tung những tin thất thiệt, những thông tin hoài nghi trong xã hội, đặc biệt là thông tin nhạy cảm.

Thứ ba, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch diễn ra trên lĩnh vực văn hóa, văn nghệ khi chúng tiến hành chuyển thể những nội dung bài viết có nội dung phản động thành âm nhạc, vần thơ, phóng sự ngắn, thông qua phát trực tiếp trên các kênh âm nhạc, phát trực tiếp trên các trang cá nhân.

Thứ tư, lợi dụng các vụ việc có tính thời sự thu hút sự quan tâm nhiều của dư luận xã hội, chẳng hạn như lợi dụng vấn đề chủ quyền biển, đảo, biên giới, các vụ án liên quan đến các đồng chí lãnh đạo, cán bộ… để tung tin thất thiệt làm giảm sút ý chí, niềm tin của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân vào quyết tâm bảo vệ chủ quyền biển, đảo, biên giới của Đảng, Nhà nước.

Giáo dục lý tưởng cách mạng - giải pháp căn cốt

Công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, khơi dậy khát vọng cống hiến của thanh thiếu nhi là nội dung quan trọng nhằm tạo sự chuyển biến tích cực, góp phần xây dựng thế hệ thanh thiếu nhi có lý tưởng, bản lĩnh chính trị vững vàng, tuân thủ pháp luật, có trách nhiệm, có kỹ năng; đồng thời khơi dậy trong thanh thiếu nhi tinh thần thi đua học tập, rèn luyện, ước mơ, hoài bão, ý chí, khát vọng xây dựng đất nước hùng cường. Trong giáo dục thanh niên, giáo dục lý tưởng cách mạng là nội dung cốt lõi, có vai trò định hướng cơ bản, lâu dài, tạo động lực mạnh mẽ cho thanh niên phấn đấu vươn lên cống hiến cho dân tộc và khẳng định mình trong xã hội. Lý tưởng cách mạng vừa là kim chỉ nam cho hành động, vừa là nguồn cảm hứng bất tận cho thế hệ trẻ trong việc hình thành nhân cách, định hình giá trị sống và định hướng phát triển bản thân. Lý tưởng cách mạng giúp thanh niên có được sự kiên định trong mọi quyết định và hành động, đồng thời là động lực để thanh niên không ngừng học hỏi, sáng tạo và vươn lên.

Lý tưởng cách mạng là định hướng giá trị cốt lõi, giúp thanh niên xác định rõ mục tiêu, lý tưởng sống, từ đó hành động đúng đắn và bền bỉ. Việc giáo dục lý tưởng cần bắt đầu từ nhà trường, qua chương trình học, các hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt đoàn, gắn với thực tiễn địa phương và thời đại. Tổ chức Đoàn cần phát huy vai trò là “trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên”, tổ chức các diễn đàn, cuộc thi tìm hiểu về lịch sử, chủ nghĩa xã hội, mô hình phát triển đất nước. Đẩy mạnh việc học tập lý luận chính trị trực tuyến, sáng tạo các sản phẩm truyền thông phù hợp với xu hướng mạng xã hội.

Tăng cường “sức đề kháng tư tưởng” trên không gian mạng

Thanh niên cần được trang bị kỹ năng số, khả năng phân tích và phản biện thông tin, nhận diện đúng sai, đồng thời có khả năng tạo lập nội dung tích cực, lan tỏa giá trị tốt đẹp. Mỗi đoàn viên phải là một chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng, sẵn sàng đấu tranh phản bác thông tin xấu độc, đồng thời truyền cảm hứng, khích lệ lối sống đẹp qua mạng xã hội. Cần triển khai mạnh mẽ các chương trình như “Mỗi ngày một tin tốt, mỗi tuần một câu chuyện đẹp”; phát triển các mô hình Câu lạc bộ “Lý luận trẻ”, diễn đàn online định hướng dư luận, các fanpage chính thống của tổ chức Đoàn - Hội - Đội cần được đầu tư chuyên nghiệp và hấp dẫn.

Phát huy vai trò nêu gương, giáo dục bằng hành động

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy: “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn trăm bài diễn văn tuyên truyền”. Vì vậy, việc nêu gương trong cán bộ Đoàn, đảng viên trẻ, người nổi tiếng trong cộng đồng mạng có ảnh hưởng tích cực rất lớn. Sự lan tỏa của hành vi mẫu mực, lối sống đẹp, hành động tử tế sẽ là chất keo cố kết thế hệ trẻ, giúp họ định hình giá trị sống đúng đắn.

Trước thách thức từ không gian mạng, việc tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, nâng cao bản lĩnh chính trị và kỹ năng số cho thanh niên là yêu cầu cấp thiết. Tổ chức Đoàn cần tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, gắn kết giữa giáo dục truyền thống và ứng dụng công nghệ hiện đại. Khi thanh niên đủ “sức đề kháng tư tưởng”, họ sẽ trở thành lực lượng nòng cốt, vững chắc trong sự nghiệp bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh.

Huy Dương